Oorlogseufemismen

Een verslaggever van de regeringsgezinde tv-zender Fox sprak over «sleep management» toen hij doelde op de marteltechniek waarbij het Iraakse gevangenen onmogelijk werd gemaakt te slapen. Na jaren te hebben gezeurd over de «politieke correctheid» van democratisch Amerika en het omfloerste taalgebruik dat daarbij schijnt te horen, hebben Republikeins gezinde journalisten in Amerika inmiddels hun eigen verhullende woorden gevonden om te beschrijven wat er in Irak gebeurt. In de oorlog zelf werd het slagveld al bij voortduring «gepacificeerd» en «softened up», nu wordt er gesproken van «waterboarding». Dat is geen flitsende sport, maar een techniek waarbij het hoofd van een Iraakse verdachte aan een houten plank is gebonden die onder water wordt gedompeld tot de verdachte dreigt te stikken. Martelen is een verboden woord; dat heet bij Fox consequent: «onorthodoxe ondervragingstechnieken». De vijand heette bij Fox in de eerste weken «saddamloyalist», toen «dead-ender» en «buitenlandse agitator», en nu maar gewoon «terrorist». Het merkwaardigste product van de neiging het beest nooit bij de naam te noemen, is het pleonasme «moord-bom». Het woord «suicide bomber» gaf de dader te veel krediet. Die geeft immers zijn leven voor een zaak, hoe sinister die ook is. Dus werd het «homicide bomb». Niemand zeurt erover dat iedere bom die in de geschiedenis van de mensheid ontplofte per definitie een moordbom was. (PvO)

Van Gogh

De Van Gogh-kenners zijn erachter waarom Vincent, eenmaal aangekomen in Den Haag, direct introk bij de prostituee Sien. Tenminste, als ze de in Nederland wonende Schotse schrijver Ken Wilkie geloven. Sien was namelijk al twee maanden zwanger van Van Gogh, nog voordat hij in Den Haag aankwam, en kreeg ook zijn zoon, Willem van Wijk. Dit kan met reden een «ontdekking» worden genoemd. Biologisch bewijs zal volgen, omdat de twee door Wilkie opgespoorde zonen van de reeds overleden Van Wijk een DNA-test zullen ondergaan. De erkende erfgenamen van Van Gogh (nazaten van broer Theo, waaronder filmmaker Theo) zijn bereid DNA-materiaal af te staan, op voorwaarde dat de twee mannen een con tract tekenen waarin ze verklaren geen gooi naar het familiekapitaal te zullen doen. Het is wat verdacht dat Wilkies boek nu al verschijnt, onder de titel The Van Gogh File: The Myth and the Man (Souvenir Press, Londen), terwijl de uitslag van de DNA-test er nog niet is. (PvO)

Wegbereiders

Wie zijn de mannen en vrouwen die het Europese bedrijfsleven naar grotere hoogten stuwen? BusinessWeek stelde een lijst samen met de 25 Stars of Europe. Onder hen bevinden zich de leiders van bedrijven, banken en ondernemingen als France Télécom, Russian Standard Bank, Bank of England, maar ook de Franse minister van Financiën Nicolas Sarkozy en premier Mikulas Dzurinda van Slowakije. Interessant vindt BusinessWeek dat de groep, anders dan Chirac (70), Berlusconi (67) en Schröder (60), nu echt een naoorlogse generatie betreft. Nee, Nederland is niet vertegenwoordigd. (SP)

Krant en aandelenkoers

Maar liefst vijf Pulitzer-prijzen won The Los Angeles Times dit jaar voor zijn uitstekende journalistieke prestaties. Groot feest op de redactie. Tot tien dagen later ander groot nieuws kwam: er moet bezuinigd worden, op de newsroom moeten ontslagen vallen, er zijn plannen voor een wekelijkse bijlage over mode en de zondagsbijlage dient gerestyled te worden. Want The Times (bijna een miljoen lezers per dag) telde de afgelopen maanden te weinig advertentie-inkomsten. Eigenaar Tribune zag daarop zijn aandeel van 53 dollar in februari teruglopen tot 46,90 dollar afgelopen week. Tja, de winstmarge van 25,9 procent (!) van Tribune’s uitgeverstak blijkt niet voldoende voor Wall Street. «Ook al is journalistiek belangrijk», zegt John Janedis, analist van de krantensector voor Bank of America Securities, «uiteindelijk geven investeerders eerder om het aantal kranten dat je verkoopt en de advertentieopbrengsten die je ophaalt dan het aantal Pulitzer-prijzen dat je binnensleept.»

Dit was een bericht aan de vooravond van de beursgang van PCM (AD, de Volkskrant, NRC, Trouw e.a.). (SP)

Bush en Clinton

Afgelopen maandag werd in het Witte Huis het portret van Bill Clinton bijgezet tussen de andere presidenten. Het was een van die schaarse niet gepolitiseerde momenten, waarop president Bush het gezin Clinton in uiterst vriendelijke woorden toesprak. In zijn dankwoord wees Clinton naar het portret van Roosevelt en zei: «Die wist wel het een en ander over pre-emptive oorlogen.» Hij voegde er een cryptische toespeling aan toe: «Als je naar zijn portret kijkt, de man die bekend stond als de meest macho, bazige en zelfverzekerde president die ons land heeft gekend», zei Clinton, «dan zie je een mens die doodsbang is en die niet zeker weet of hij er wel ongeschonden uitkomt. En toch doet hij het goede; dat is wat ik zag in dat schilderij.» (PvO)

Pieter van Os en Sander Pleij