Amsterdam had eerder trots verklaard dat zij niet één ambtenaar binnen de gelederen had die het homohuwelijk niet wenste in te zegenen. Totdat vorige week naar aanleiding van raadsvragen van Trots op Nederland (TON) duidelijk werd dat er in Nieuw-West twee dissidenten achter het loket zitten. De commotie is er nu niet alleen vanwege deze ontdekking. Het gesjoemel met principes legt ook de partijpolitieke carrousel van christelijke en liberale belangen op het Binnenhof bloot.
‘Het standpunt van het college is dat er geen enkel onderscheid is tussen huwelijken van mensen van gelijk geslacht of mensen van verschillend geslacht’, stelt burgemeester Van der Laan in zijn brief. Maar terwijl in Amsterdam nog wordt gezocht naar een praktische oplossing - in ieder geval het contract van één ambtenaar niet verlengen - gaf VVD-Kamerlid Jeanine Hennis-Plasschaert duidelijk te kennen dat ze dit niet pikt: ‘Het kabinet moet daar onmiddellijk een einde aan maken.’ De VVD'er vindt dat Nederland achterloopt bij andere landen. ‘Daar wordt het homohuwelijk nu overgenomen, maar niet het fenomeen “weigerambtenaar”. We hebben dat jarenlang geaccepteerd als een bizarre verzachtende omstandigheid. Het is tijd om weer een stap voorwaarts te zetten.’
Een weigerambtenaar, zoals dat op z'n Hollands ging heten, is een compromis van het vorige kabinet. Het regeerakkoord in 2007 stelde dat een ambtenaar van de burgerlijke stand een huwelijk tussen twee partners van gelijke sekse uit gewetensbezwaren mag weigeren. Dit stuitte toen op verzet van de grote steden en het COC. Amsterdam was nota bene de eerste stad die de passage in het akkoord verwierp. En terecht: een ambtenaar is in dienst van de overheid en behoort zijn functie per definitie neutraal uit te oefenen en de wetten, zoals het homohuwelijk sinds 1 april 2001, te eerbiedigen. Kun je je daar niet in vinden, dan zoek je maar een andere baan. Weigeren zou dus überhaupt geen optie moeten zijn. Trek bovendien de zogenaamde verzachtende omstandigheden eens door naar andere zaken waar een ambtenaar privé mee worstelt - gescheiden mensen, een moslim en een jood of een vrouw in een boerka en een ‘baard’ die van elkaar houden. Hen weigeren in de trouwzaal zou als schokkend worden ervaren.
Maar bij homo’s (dus seks) liggen de kaarten kennelijk anders. In het kabinet-Balkenende IV moest de PvdA haar emancipatieagenda deels uitleveren aan het CDA en de ChristenUnie. Het kabinet-Rutte ziet zich nu gedwongen om rekening te houden met de SGP, die het kabinet in de Eerste Kamer aan een meerderheid helpt. Maar ook het CDA acteert schijnheilig. Minister van Onderwijs Marja van Bijsterveldt is bijvoorbeeld niet erg genegen om ambtenaren te dwingen een homohuwelijk af te sluiten.
De Amsterdamse raad zou nu een stap voorwaarts zetten door consequent naar de brief van de burgemeester te handelen. Seksuele discriminatie is meer dan onacceptabel. Het mag niet.