Prijzen in de cultuursector zijn onzin omdat jury’s het onweegbare wegen. In sport tel je doelpunten of duizendsten van seconden. In kunst gaat het om het onzegbare waardoor er des te meer benaderende juryrapportwoorden gevonden moeten. Maar cultuurprijzen zijn wel mooie, nuttige, belangrijke onzin. Ze proberen criteria voor kwaliteit te ontwikkelen; groepsgewijs individuele subjectiviteit te overwinnen; en ze zeggen tegen makers: ‘Het is niet onopgemerkt gebleven’. Bovenal: ze sporen ons aan te kijken, luisteren, lezen. Wie zelf voor jury wil spelen zou alle genomineerde boeken voor een literaire prijs kunnen aanschaffen, om weken later geërgerd of trots de keus van de officiële jury aan te horen. Maar wie tv-jury wil spelen heeft het makkelijker: die kan gratis en voor niks beoordelen wie de Sonja Barend Award voor het beste interview van seizoen 2018-2019 moet winnen. Het is een initiatief van de VARAgids en op hun site staan de tien door een kernjury genomineerde gesprekken. Daaruit zal door een bredere jury de winnaar worden gekozen.
Volgende week ziet u in De wereld draait door of de onvolprezen interviewster Barend (zelf geen jurylid) de prijs aan uw, dus de juiste, kandidaat uitreikt. Grijp die kans. Want zelfs voor tv-recensenten is het onmogelijk alle vraaggesprekken te zien, laat staan voor de hobbykijker. Als dan niet de minste critici (NRC, Parool, Trouw) het beste op een schaal offreren, dan is dat een cadeautje. Ook voor mij, wiens tv-consumptie zich voornamelijk tot drama en documentaire beperkt. Dus bekeek ik het werk van de kandidaten: Kefah Allush, Tim den Besten, Tijs van den Brink, Eva Jinek, Margriet van der Linden, Ivo Niehe, Matthijs van Nieuwkerk, Jeroen Pauw, Maaike Timmermans, Jeroen Wollaars. Ze spraken met Thierry Baudet, John Bercow, Bas Heijne, Rob Jetten, Jesse Klaver, Tunahan Kuzu, Marieke Lucas Rijneveld, Clarence Seedorf, Peter van Uhm, Manon Uphoff, Max van Weezel.
Verbazend dat onder de twaalf geïnterviewden maar één vrouw is, plus Marieke Lucas. Soms is er ergernis, maar zelden vanwege de interviewer, wel door de gast. Is het gesprek een confrontatie, dan kan die bijdragen aan de prestatie van de journalist. Maaike Timmermans (WNL) laat zich niet intimideren door de houding en rookgordijnen van Kuzu. En Wollaars (NOS) laat Jetten, Klaver en zeker Baudet (wat een drama king) niet makkelijk wegkomen. Maar waar het een mooi gesprek wordt, doet zich de vraag voor: wie bekroon ik eigenlijk? Geïnterviewde of interviewer? Ik val bijvoorbeeld plat voor Marieke Lucas. Zeker, die is mede ontspannen dankzij Tim in zijn prettig gestoorde zelf. Maar het is meer gelegenheid geven dan tot stand brengen. Van Nieuwkerk is behoorlijk goed in College Tour met Seedorf, maar die zet eigenhandig een granieten monument neer. Van Weezel heb ik nooit zo overtuigend gezien: fijn voor Jinek. Uphoff is indrukwekkend, en ja, Van der Linden maakt dat mede mogelijk. Heijne is op zijn best, naar aanleiding van religie, en EO’s Van den Brink is dat, tot mijn verrassing, eigenlijk ook. Maar de keus is nog even aan u. Daarna bent u trots op uw gelijk of een beetje verdrietig over het onrecht, maar hopelijk niet boos.
Uitreiking Sonja Barend Award, De wereld draait door, BNNVARA, maandag 14 oktober, NPO 1, 19.00 uur