Dat moet, op uitzonderlijke gevallen na die tijdelijke of eeuwige roem verwerven (en dat zijn niet altijd de leukste of gelukkigste mensen), vroeg of laat misgaan. Met de oudste dan. In het geval van Rowan Gould ging het afschuwelijk mis. Ze maakte een eind aan haar leven. Drie monumenten gedenken haar: een door de familie geplante boom; een brok steen aan de voet daarvan met alleen haar initialen, en A Strange Love Affair with Ego, documentaire van kleine zus Esther.
Die gaat helemaal over Rowan, hoewel we haar stem niet horen en haar alleen in de aftiteling even op een fotootje zien (een selfie uiteraard). Dan moeten er dus volop talking heads zijn – familie, vrienden, leraren, collega’s en psychologen die over haar vertellen. Maar zo’n film is het niet. Esther maakte een omweg middels portretten van vier opvallende jonge vrouwen in kunstscene en/of uitgaansleven die, net als Rowan, grootse dromen hebben en een buitengewoon zelfverzekerde indruk maken. Esther laat ze praten over hun behoefte aan aandacht en succes, over de spanning tussen de indruk die ze (willen) maken en hun vaak complexere zelfbeeld, over de maakbaarheid van leven en succes, ‘wie wil die kan’ en de schaduwzijde daarvan: ‘wie het niet maakt is dus loser’. En daarmee maakt ze een film over onze tijd; over de smalle weg tussen ongelukkig makende onzekerheid enerzijds en zelfoverschatting en narcisme. Zelfvertrouwen en eigenliefde zijn onmisbaar, maar wordt het ego te zeer opgeblazen dan volgt krenking op krenking. En soms knapt het dan.
Terwijl we naar die thematisch verwante maar toch verschillende portretten kijken komt Rowan soms in beeld, in de vorm van citaten uit haar correspondentie met Esther. Die slaan vaak op wat de geportretteerde vrouwen Esther vertellen over hun dromen, denken en leven, maar illustreren ook het zelfbeeld van Rowan, die op haar rusteloze weg naar roem steeds meer inspiratie en erkenning zegt te vinden. En ze tonen de veranderende relatie tussen haar en Esther. Want Esthers adoratie voor grote, mooie, talentvolle zus erodeert: ze maakt zich zorgen en waarschuwt. Hard. Rowan: ‘You said I’m not in the remotest sense important. It doesn’t really hurt. You just don’t get how the world works.’ Ze eist erkenning voor haar grootsheid.
Dan is er de ommekeer: Rowan valt, figuurlijk en letterlijk. Ze springt van een gebouw. Ze overleeft miraculeus, en wordt tijdens haar revalidatie een Mensch, geïnteresseerd in het welzijn van anderen, trouwe Esther voorop. Kleine dingen worden belangrijk. Maar onvoldoende: twee jaar later springt ze definitief.
Als ik bovenstaande zou lezen zou ik niet gaan kijken. Maar het is prachtig van sfeer en beeld. Van de evocatie van hun Schotse gelukkige jeugd tot schetsen van de ‘young, creative and beautiful’ in Londen, LA en Arnhem; en tot de rouwverwerking die deze film over een aspect van de tijdgeest óók is. Zonder enige sentimentaliteit.
Esther Gould, A Strange Love Affair with Ego, VPRO 2Doc, woensdag 13 juli, NPO 2, 22.40 uur
Beeld: A Strange Love Affair with Ego, regie Esther Gould (VPRO)