Op meerdere vlakken kan Angles 9 wat vervreemdend overkomen. Zo slinger je bij beluistering van hun nieuwste plaat Disappeared behind the Sun door wilde blazersoerwouden naar een strak dansfeestje of een balkanklaagzang. En wat te zeggen over de combinatie van jazzimprovisaties met een rockende groepssound? Toch voelt het niet curieus, integendeel: constant klinkt vooral een eensgezinde band. Het Zweedse nonet bestaat uit vrije jazzmuzikanten die, ondanks alle persoonlijke interesses en mogelijkheden, beseffen dat innige samenwerking krachtiger werkt dan een egocentrische focus.
Dit gegeven is niet vanzelfsprekend. In een sterke rockband bijvoorbeeld is elk individu onderhevig aan het groepsgeluid en kan een ritme superstrak en minutenlang hetzelfde gespeeld worden door drummer en bassist. Het gros van de luisteraars behoeft structuur om te worden opgezogen door de muziek. Maar als iedereen constant uit de bocht vliegt zoals vaak gehoord in improviserende muziek, hoe verbluffend dan ook, ontstaat het risico van eilandjeswerk. Anderzijds: te klinisch opgezette en uitgevoerde muziek is nog vermoeiender.
Angles 9 zit er precies tussenin. We horen herkenbare en eenvoudige thema’s, refreinen of ritmes die herhalend optreden en nooit te geslepen klinken. De kracht en uniciteit liggen in de machtige groepssound die ruwe schuring vindt met plotselinge individuele uitspattingen of over elkaar struikelende blazerspartijen. Slechts een enkele keer klinkt een improvisatie wat complex in het geheel, maar daarna wordt snel de groove weer opgepakt.
Zeker de vijfkoppige blazerssectie valt op dankzij doortastend gespeelde lijnen waarin iedereen telkens andere accenten legt ten behoeve van het daardoor alleen maar overtuigend klinkende geheel. Soms doen de blazers denken aan Malinese of Ethiopische ensembles waarin de toeters zo fraai op, over en door elkaar heen spelen, terwijl de polyritmiek transcenderend voortbeweegt. We horen ook daadwerkelijk Afrikaanse elementen, net als New Orleans, balkantreurnis en regelrechte blues. Angles 9 klinkt soms zelfs bijna als een feestband.
Een wezenlijk element is de begeestering. Al vanaf het ontstaan van de band in 2008, toen nog sextet, hamert bandleider en alt- en tenorsaxofonist Martin Küchen op diverse politieke problemen. Disappeared behind the Sun verwijst naar de slachtoffers van politieke terreur die zonder proces zijn gearresteerd, gemarteld of vermoord. De muzikale reactie of vertaling voelt niet als verontwaardigd, maar lijkt vooral een statement, met misschien een beetje boosheid: positiviteit is mooier, energieker en levenslustiger.
Zo krijg je een mix waarin bezieling vanuit maatschappelijke gronden gekoppeld is aan wilskracht om structureel als collectief te klinken en waarin tegelijk volop ruimte is voor de persoonlijke zeggingskracht. Angles 9 is een van de interessantste jazzbands van dit moment.
Angles 9, Disappeared behind the Sun (Clean Feed)