Fred Schuit - achterneef van Archie Bunker, net als die ontleend aan Johnny Speight - ontwikkelde zich bij de Vara tot een personage dat er wezen mocht. Dat was de verdienste van scenario en regie van de gebroeders Nelissen en van het fabelachtige talent van De Gooyer. Maar de rek leek eruit en als een comedy volledig draait om onaangename menselijke kanten (Schuits positieve tegenhanger, de homoseksuele Surinaamse thuishulp werd eruitgeschreven) gaat de ondertoon van tragiek verloren - waarna plat cynisme dreigt. Schoon goed biedt kans op nieuwe plots, maar de eerste aflevering gaf een ‘meer-van-hetzelfde’-gevoel. We wachten af, maar (‘for something completely different’): zou Fred Schuit niet geknipt zijn voor de bankjes van Het Lagerhuis? Als Mokums opvolger van Hagenese publiekslieveling Henk Bres, die recent afscheid nam? Ik houd niet van dat programma, zacht gezegd. Natuurlijk zijn er betoonde moed en verdiensten. De Vara plaatst op zaterdagse prime time een debatprogramma waarin geen serieus dilemma gemeden wordt. Deskundigen zijn tot een minimum beperkt omdat een doorsnee van de bevolking haar zegje mag doen, waarbij menige vloek in sociaal-democratische oren dapper geïncasseerd wordt. Die moed wordt beloond in de vorm van kijkcijfers, mede dankzij de kwaliteit van zwaargewichten Van Dam en Witteman. En, zegt Witteman, door de sandwichformule: na Oppassen!!! en cabaret blijft de kijker bij zijn Vara en wordt zo gesticht. Dubbele sandwich dunkt me, want Het Lagerhuis zelf verpakt ernst ook in luim, of, beter, sport. Wekelijks gaat beer Van Dam de ring in voor een potje prijsvechten met wie maar iets te melden heeft. Lef heeft de tegenstander nodig, want aan Van Dam heb je een kwaaie die uitstekend bokst maar, als het lastig wordt, een tik onder de gordel niet schuwt. (Bij Pim Fortuyn beet hij zelfs een oor af, maar maatstaf is dat niet.) Knap is het en zijn eigen lef staat buiten kijf, maar er is een teveel van, dat ‘lefgozer’ in gedachten brengt. Dat eeuwige aplomb en gelijk, het irriteert. Bovendien ligt sofisme op de loer: Van Dam voor al uw standpunten. Is het een idee om de voorzitter-van-dienst ook te laten jureren over de vraag of Van Dam won of diens tegenstander? Wat nederigheid zou hem sieren. Die voorzitter geeft nu aan het eind alleen een dagprijs aan iemand uit het voetvolk dat de bankjes bevolkt. Vorige week oordeelde Corrie Brokken en zij gaf de prijs aan iemand met als belangrijkste motivatie dat die naar de anderen had geluisterd. Dat vermogen is precies wat deze backbenchers veelal ontberen. Het is een gênant vertoon van egotripperij, van thuis bedachte wisecracks, van koffiehuis- en borrelpraat; een lawine van zekerheden zonder ooit enige twijfel. Mijn ergernis staat los van des sprekers standpunt. De dame die over ministerieel tekortschieten rond de Bijlmerramp meldt dat ze bij ‘mannen in witte pakken’ doen alsof het Teletubbies zijn, krijgt een ovatie en glorieert. Maar veel goedkoper kan het niet. De volkse reus Henk Bres, die vaker dan wie ook het woord kreeg van Witteman (want die stuurt bij het leven) kan wel eens node gemist worden. Geestig en populistisch, dat loont. En Witteman is goed, maar wordt hij niet slordig? ‘Wat denkt u na uw veelzijdige carrière nog te gaan doen?’ vraagt hij aan Brokken. ‘Nog?’ vraagt die, ongelovig lachend omdat ze zich afgeschreven voelt. En dat hij in B&W een nabestaande van de vliegramp als hulpverleenster aanspreekt, dat is gewoon pijnlijk. Enfin, Fred Schuit past prima in zijn bankjes. En anders Henk van Wijk. + NPS-Thema. Van zaterdag tot en met vrijdag precies waar Radio 4 voor is. Vorige week bijna alle componisten die Medea op muziek zetten. Deze week muziek aan de Italiaanse Renaissance-hoven. Met deskundig commentaar. 15.20 uur, Radio 4. + Parlementaire enquête Bijlmerramp. Talking heads, spannender dan welke griezelfilm. Zwakte en kracht van de democratie ineen. Woensdag tot en met vrijdag, 9.20 tot 12.00 uur, Nederland 3; 13.33 tot 16.00 uur, Nederland 2.