Het mooiste stukje dialoog uit het oeuvre van de filmster Arnold Schwarzenegger komt uit een van z’n beste films, Conan the Barbarian (1981). Als een Mongoolse generaal aan Conan vraagt wat hij het meest inspirerende aan het leven vindt, antwoordt de strijder: «Om m’n tegenstanders te verpulveren, om te zien hoe ze voor mij worden uitgedreven, en om het gehuil van de vrouwen te horen.»

De levensfilosofie van de woesteling met het grote zwaard tekent het karakter van vrijwel alle Schwarzenegger-personages, van de everyman Douglas Quaid in Total Recall, diverse soldaten en geheime agenten in Raw Deal, Commando en Predator tot de moordende cyborg in de drie Terminator-films.

Gezien de inhoud van deze werken verbaast het niet dat het beeld van een rechtse reactionair aan Schwarzenegger kleeft. Dat klopt ook, tot op zekere hoogte. Feit is dat z’n cinematografische profiel net zo complex is als het politieke landschap in Amerika. Ideeën over «links» en «rechts» zijn niet blindelings toepasbaar op het tweepartijenstelsel Amerikaanse stijl. Juist het gebrek aan ideologische alternatieven brengt mee dat politici vaak in de richting van het midden van het spectrum bewegen.

Om duidelijk te zijn: veel Schwarzenegger-films van de jaren tachtig zijn rechtse wraakfantasieën. Deze films vormen de wortels voor het geaccepteerde en in de laatste dagen veel geciteerde beeld van de Terminator/Republikein die met teksten als «hasta la vista, baby» en «I’ll be back» alle zaakjes eens op orde zal brengen nu hij zich kandidaat heeft gesteld voor het gouverneurschap van de staat Californië.

Maar Schwarzenegger is ingewikkelder dan dat. Neem de context van Conan: in John Milius’ filmversie van de populaire held uit de pen van de Texaanse pulpschrijver Robert E. Howard is de barbaar een vrijheidsvechter. Aan het begin van het verhaal valt hij ten prooi aan de krachten van het Kwaad als deze z’n gezin uitmoorden. Na jaren van slavernij ontsnapt hij en gaat op zoek naar de moordenaars. Het verhaal ont wikkelt zich langs klassiek mythologische lijnen: de held is het slachtoffer van een

trau matische gebeurtenis; hij bevrijdt zich uit de ketens van het verleden; hij ondergaat een tijdperk van bewustwording van z’n capaciteiten als held; en ten slotte trekt hij erop uit om gerechtigheid te laten zegevieren.

Deze stijl van heroïek is niet eigen aan Conan, of aan andere Schwarzenegger- personages. Heldenmoed in naam van het volk is een centraal gegeven in de Amerikaanse populaire cultuur, van stripverhalen en klassieke westerns tot het dagelijkse politieke leven in het land. Moed staat centraal in het eeuwige martelaarschap van John F. Kennedy. En sinds z’n presidentschap is moed een hoofdbestanddeel van het imago van alle Amerikaanse entertainers-in-chief, zoals auteur Neal Gabler de presidenten van de moderne tijd noemt. Een overdreven vorm van heroïek is het beeld van president George W. Bush die tijdens de tweede Iraakse oorlog als een top gun gehuld in groene vechtkledij neerstrijkt op een vliegdekschip.

Het is natuurlijk allemaal nep. Kandidaat Schwarzenegger rekent op de verbeeldingskracht van de kiezer, op z’n vermogen zich de nieuwe rol van de Terminator voor te stellen. In Californië, met Hollywood als gedroomde hoofdstad, zal men niet echt opkijken van z’n kandidatuur. Voor hem deed Ronald Reagan dat al, was Clint Eastwood burgemeester van het stadje Carmel en vertegenwoordigde Sonny Bono van Sonny en Cher de staat in de Senaat.

Het politieke bedrijf vindt steeds meer plaats binnen een mediaspektakelstuk. Boeiend is om te lezen hoe serieuze kranten het idee van «Arnie for Governor» accepteren. Neem The Wall Street Journal. In een hoofdartikel juicht de krant de kandidatuur van de in Oostenrijk geboren multimiljonair toe. Immers, hij is afgestudeerd in economie en hij is echt geïnteresseerd in politiek. Bovendien, stelt de krant, kan men de verkiezing niet zomaar afdoen als een circus. Kandidaten als Schwarzenegger en Larry Flynt, uitgever van het softpornoblad Penthouse, zorgen voor een bepaald soort energie in het politieke proces die al jaren afwezig is. De heersende politieke klasse stond op het punt de belangrijkste staat van Amerika in de richting van een «stagnerend, socialistisch Europa» te drijven, aldus The Journal.

Wie brengt uitkomst? De immigrant uit Europa die een fortuin in Amerika heeft vergaard. Oftewel de woesteling met heldenmoed: de Terminator, Conan of Douglas Quaid, verzetsheld van de verkreukelingen van de planeet Mars.

Quaid is interessant. In Paul Verhoevens film Total Recall is Quaid/Schwarzenegger een arbeider die droomt van een spannend leven vol actie en avontuur. Hij droomt eigenlijk over het leven van een Schwarzenegger-personage. Dan belandt hij op Mars, een multiculturele politiestaat waarin de economische machthebbers etnische minderheden onderdrukken.

Op de planeet woedt een strijd tussen de arbeiders en een neokapitalistisch bedrijf dat de natuurlijke rijkdommen van de planeet ontgint terwijl het ook nog aan de politieke touwtjes trekt. Zelfs de lucht is tot koopwaar gemaakt. De gekoloniseerden moeten betalen om hun eigen lucht in te ademen.

Behalve economische macht willen de rebellen — gemuteerde wezens — ook vrijheid. Bij hen voelt Quaid/Schwarze negger zich thuis. Zijn vreemdelingenschap wordt nog eens benadrukt doordat hij tijdens z’n vlucht voor de geheime dienst van het regime een natte hoofddoek draagt. Zo schakelt hij het achtervolgingsapparaatje uit dat in z’n hoofd is gebouwd. Door de hoofddoek ziet hij eruit als een Arabier. «Amerikaans» is hij beslist niet. Des te meer is hij een held voor de massa’s. Sterker, hij is een held voor de immigrantenmassa’s.

Republikeinen zouden allerminst blij zijn met deze film. Immers, een derde van alle immigranten in Amerika woont in Californië. Een film waarin een immigrant het opneemt tegen witte mannen van middel bare leeftijd die rijk willen worden, is tamelijk ondermijnend.

Dezelfde progressiviteit is te bespeuren in de Terminator-films. In Judgment Day en het recente, zeer goede Terminator 3: Rise of the Machines vecht de robot Schwarzenegger zij aan zij met de maatschappelijke verschoppeling John Connor en z’n feministische Amazone-moeder Sarah. De vijand: een machtig militair en industrieel complex. Inzet: de toekomst van de mensheid.

Maar in het echte leven blijft de woesteling die z’n tegenstanders wil verpulveren en het gehuil van vrouwen wil horen een Republikein die tegen het verstrekken van sociale zekerheid aan illegalen is. Rechts, inderdaad. Maar Conan bevrijdt aan het einde van de film miljoenen mensen. Hij verslaat het Kwaad, belichaamd door een dominee die een machtig rijk opbouwt door onschuldige mensen te misleiden en uit te buiten.

Nu dan Californië. Laatste peiling: als de verkiezingen nu worden gehouden, moet gouverneur Gray Davis opstappen. En kan Conan aantreden.