Sacha Polak, die eerder Hemel en Dirty God maakte, opent haar nieuwe film met een bizarre seksscène die in ieder geval in mijn hoofd onwillekeurig de toon zet: een gespierd mannenlichaam, het hoofd gehuld in een gasmasker, boven op de hoofdpersoon, Franky (Vicky Knight). Het geheel is gehuld in een waas van rood licht. Op de geluidsband klinkt opzwepende dansmuziek. Zie hier de man als monstrueuze figuur, althans zo komt het over, misschien ingegeven door de tijdgeest, of, irrationeel, door mijn eigen schuldige geweten. Hoe dan ook, later in het verhaal is Franky helemaal klaar met alle mannen en bijt ze de gasmaskerjongen toe: ‘Jij maakte van mij een lesbienne!’
Geen enkele man, behalve de onschuldige, autistische Jack (Archie Brigden), komt er goed van af in Silver Haze. Franky’s vader is de bron van haar trauma: ze werd zwaar verminkt in een brand in een pub in Londen, en misschien was zijn minnares daarvoor verantwoordelijk. In ieder geval liet de vader Franky en haar zus in de steek door vlak na de brand ervandoor te gaan met de minnares met wie hij ook nog een zoontje kreeg. Naast de gasmaskerjongen is er de vriend van Franky’s zus, Leah (Charlotte Knight), van wie zij, Leah, een geslachtsziekte oploopt doordat hij ontrouw was, waarna Leah prompt moslima wordt. Ook snauwt deze vriend Franky alles wat slecht is toe wanneer zij in het openbaar verschijnt met een jonge vrouw, haar nieuwe liefde, Flo (Esmé Creed-Miles).
Het zou Silver Haze tekortdoen om de film met de bril van gender te bekijken, maar het is wel tekenend dat Franky’s ellende plaatsvindt in een wereld vol giftige mannen die later in het verhaal allemaal losers blijken. Belangrijker is dat we die wereld zien door de ogen van Franky, een heel bijzondere vrouw. Franky ís Vicky Knight, en andersom. Zoals in Dirty God, waarin Knight eveneens een versie van zichzelf speelt, haar lichaam bedekt met oude, echte brandwondenlittekens, schept ze in Silver Haze een authenticiteit in haar rol die je diep raakt. Haar crisis heeft te maken met haat en wraak, schuld en boete, en hierin is ze volkomen geloofwaardig, sterker, je gaat ademloos kijkend met haar mee.
Dit is ook de verdienste van Polak, de beste van de nieuwe generatie Nederlandse cineasten. Elke film van haar lijkt een wonderwerk. Subtiel, slim, schept ze schoonheid in de rauwe realiteit. Zelfverzekerd brengt ze haar camera tot dicht bij haar personages die vervolgens alles blootlegt waar ze blij om of bang voor zijn. Dit alles ondersteund door een opwindende visuele stijl: widescreen-fotografie, belichting passend bij de emotionele kern van scènes, montage die een frenetiek, fragmentarisch leven toont. En waar poëzie is, daar leeft liefde, zien we in Silver Haze. En zuivering, verlossing van het tirannieke.
Silver Haze is vanaf 2 maart te zien