Shakespeare vernieuwt zijn ensemble en hij heeft voor zijn nieuwe podium en voor de nieuwe eeuw ijzersterk repertoire klaar. De tragedie Hamlet natuurlijk. Maar ook As You Like It, ‘Wat u wilt’, een komedie over teleurgestelde eenlingen die een politiestaat ontvluchten.
Het stuk is een spel van vermommingen. Met in het centrum Rosalinde, de verbannen adelsdochter die verkleed gaat als jongen omdat de vlucht anders te gevaarlijk wordt. De ‘hij’ die een zij is, leert de dolende dichter en stadse jongen Orlando hoe hij een meisje voor zich kan winnen. Het meisje dat deze Orlando begeert is Rosalinde zelf. Die maar wat graag wil. Maar ja, ze mag er als zichzelf niet zijn. Dus leert ze Orlando hoe je blauwtjes loopt. In haar jongensgedaante trekt ze ook nog eens hitsige meisjes aan. Deze mooie verwarring wordt in Shakespeare’s dagen gekwadrateerd omdat vrouwen geen toneel mogen spelen en meisjesrollen als Rosalinde door androgyne jongens worden vertolkt. Shakespeare speelt dat soort spelletjes graag. En hij schrijft ze groots op.
Theu Boermans regisseert As You Likt It bij het Nationale Toneel. Hij heeft zijn vaste ontwerper Bernhard Hammer een kijkkastdoos laten bouwen. Het animatiedecor komt uit een computergestuurde toverlantaarn: een besneeuwd landschap met meewarig dolende schapen. De toneelspelers lijken soms ook wel figuren die van een animatie-tekentafel zijn weggelopen. Ze wandelen rond in rare kleren en produceren vreemde stemmen met spraakgebreken en dialecten. In het centrum van de handeling spelen Hannah Hoekstra als Rosalinde en Reinout Scholten van Aschat als Orlando. Zij is een coole gozer in een trainingspak van de Albert Cuyp, met een langzaam verwaterend snorretje en ze praat als een puber met een aangeplakte baard in de keel. Hij is een warrelig dichtende daklozenkrantverkoper met melancholische inslag. Goed span die twee, spits, geestig. Het klopt sowieso allemaal vrij goed. Lekker ensemble. Er wordt mooi een slim gekozen repertoire gezongen – Schubert, Dylan, Tom Jones. En Jappe Claes speelt mooi de hypochonder Jacques met zijn beroemde alleenspraak: ‘De wereld is één groot toneel/ en elke man en vrouw speelt maar een rol./ Ze komen op en gaan, wat later, af.’ Goeie toneelavond. Niks aan de hand, lijkt het. Tot de pauze.
Dan gaat het doek op voor de laatste aktes. Ik heb zelden een regisseur meegemaakt die zijn zorgvuldig opgebouwde materiaal na de koffiepauze zo harteloos en liefdeloos staat te verkloten. In de kijkdoos is ondertussen een wietplantage gebouwd. Waarna de hele troep in een serie verkeerd begrepen Shakespeare-modernismen belandt, wééét-je-wel-clichés produceert alsof het niks kost en het stuk afraffelt als een carnavalsklassieker. Het is dat je aan de teksten van Rosalinde en Orlando weinig kunt verpesten – de twee vertolkers blijven ook ruimschoots overeind – maar ik schaam me plaatsvervangend de grond in en verval in ernstig mededogen met de rest van het acterend personeel.
As You Like It is tot eind februari op tournee, nationaletoneel.nl