Zeespiegel

Kadir van Lohuizen is een reus van een journalistiek fotograaf. Zijn prachtige werk komt soms voorbij als illustratie van de thematiek die hij als interviewer behandelt in de ntr-reeks Na ons de zondvloed. Regisseur Martijn Blekendaal zorgt trouwens ook voor fraaie beelden. Paradox: het immense probleem van klimaatverandering, toegespitst op zeespiegelstijging, esthetisch belicht. Dat is niet als kritiek bedoeld, want schoonheid sluit gruwel niet uit: zie gans de geschiedenis van de beeldende kunst. Het is een voortreffelijke reeks. Miljoenen all over the world werden en worden in razend tempo tot verwant geslagen van ‘een mannetje, dat was niet wijs/ dat bouwde zijn huisje al op het ijs’. Met dat verschil dat mannetje de jaargetijden niet had begrepen en dat deze mensen (onder wie wij) niet konden of wilden begrijpen dat wij zelf collectief het ijs doen smelten. Waarbij de grootste slachtoffers (arme rijstbouwers in Bangladesh en dito vissers in Indonesië) bepaald niet tot de grootste daders behoren. We kunnen het ook zo moeilijk vatten omdat er sprake is van gigantische versnelling in een proces dat al begon met de industriële revolutie in de achttiende eeuw.

We zijn de tovenaarsleerling, die de bezem betovert om water te halen en schoonmaakwerk te doen, maar die de greep op voorwerp en wateraanvoer totaal verliest. Van Lohuizen en Blekendaal reizen de wereld over om te zien welke impact stijgend water en toenemende orkanen hebben, en vooral wat gedaan of nagelaten wordt, door overheden, door burgers, om de problematiek te lijf te gaan. Dat verschilt tussen Miami en Lower Manhattan, tussen Terschelling en Kutubdia (Bangladesh), tussen de Marshalleilanden en Jakarta. En het varieert van alarmisme en grootschalige projecten tot ontkenning en houtje-touwtje-oplossingen. En het verschilt, ook bij hooggeplaatste professionals. Neem projectleider Choudhouri in Bangladesh, die triomfalistisch uitlegt dat zij het totaal anders gaan aanpakken dan wij met de Deltawerken, want zij zorgen voor de sociaaleconomische ontwikkeling van mensen, verstedelijking indammen, duurzaam gedrag bevorderen, overbevolking bestrijden, inpolderen. Een uniek plan, noemt hij het. Maar je hoort de scepsis in Kadirs stem komen omdat de vragen ‘maar hoe?’ en ‘hoe snel dan?’ zich ook bij de kijker steeds meer opdringen.

Dan is landgenoot Saleem Huq concreter en realistischer, al wil ook hij uiteraard niet om langetermijnprojecten heen (scholing van kinderen die geen boer of visser meer hoeven en kunnen worden). Als Kadir de prognose van twee tot drie meter stijging in 2100 noemt is hij gedecideerd: dat kunnen we nooit aan; Dhaka verdwijnt onder water; 160.000.000 mensen kunnen nergens heen en zullen over de hele wereld verspreid worden (zet je schrap, Baudet). Het kan alleen wereldwijd aangepakt worden, zegt hij. Op de hele aarde moet de leefwijze binnen één generatie veranderen. ‘Wilt u president worden?’ Lachend: ‘Graag, maar dan van de wereld.’ Ik schreef eerder: alleen een dictator kan ons redden. O ja, in Miami zijn de rijken verzekerd, de armen de klos. Maar Trump heeft beloofd hen te helpen.