Henk Krol (66) trekt zijn wenkbrauwen en kin op. ‘Ik ga het u nog één keer uitleggen.’ Dreigend staat zijn wijsvinger in de lucht. ‘Dan hoop ik dat u het echt snapt. Nog een rekensom dan.’ Boven het hoofd, dat minzaam staat afgewend van de gespreksleider, zwiert vervolgens een arm van links naar rechts. ‘Want jullie, jullie van de media, zijn gek op getalletjes…’ Stilte. ‘Toch?’
Wanneer een politicus van 50Plus spreekt, dan spreekt hij met grootse gebaren, en het overdreven handwerk van Krol wordt steevast beloond met luid gejuich in het zaaltje van De Gelderlander in Arnhem. De lezers van de krant kunnen de lijsttrekker het vuur aan de schenen leggen. Met de nadruk op kunnen, want er is slechts een handjevol lezers gekomen. Wel zijn er veel partijvolgelingen en dat maakt deze bijeenkomst vooral een warm bad. Wat vindt Krol ervan, vraagt een vijftig-plusser, dat de Europese Centrale Bank ‘de rente kunstmatig laag houdt ten koste van de hoogte van het pensioen?’ Een diepe zucht, hij legt zijn hand op zijn hart. ‘Mij wordt steeds veel verweten, maar het is de overheid die echt goochelt met cijfers.’
Hoe zit het dan, vraagt een kritische journalist, met de vijftien belangrijkste punten van de partij? Zijn die losliggende stoeptegels echt een prioriteit? ‘Ja, linke soep hoor, als een oudere valt.’ En de wc’s in álle treinen? ‘Voor ouderen een must, voor jongeren gewoon prettig. Dank u. Dáág.’ En hij wimpelt de vragen letterlijk met zijn handen weg. Applaus.
Het lijkt lekker te gaan met Henk Krol, zo in de eindsprint van de campagne. Er staat veel op het spel en tegelijkertijd heeft hij niet veel te verliezen. Deze vijftig-plusser heeft alles meegemaakt. Strijdbaar verwijst hij naar zijn teflonlaagje, waarover hij graag anekdotisch in zo’n beetje alle interviews praat. Op straat fladdert hij van potentiële kiezer naar potentiële kiezer.
Schijn bedriegt echter. Het gaat niet goed. Het gaat iets beter, dat wel. De partij van Krol krabbelt ietsje op na een paar ongelukkige optredens van de lijsttrekker zelf. Zelfs voor de grootste peilingsceptici was er een trend naar beneden zichtbaar. In een paar dagen tijd dook 50Plus virtueel van tien naar vijf zetels, een halvering.
Terug naar eind vorige maand. Het is dinsdag 28 februari en in een zaal van het Telegraaf-gebouw aan de Basisweg in Amsterdam debatteren de financieel specialisten van de politieke partijen. Martin van Rooijen (74), de nummer drie van 50Plus, staat op scherp. Alweer een week lang is de oud-staatssecretaris van het cda een brand aan het blussen die pijnlijk genoeg werd gesticht door zijn eigen partijleider. Krol had gezegd dat de aow-leeftijd naar 65 jaar zou gaan, met – daar zit het venijn – lagere uitkeringen, dus niet welvaartsvast zoals de partij beloofde. ‘Het is kiezen uit twee kwaden’, zei Krol.
Het Centraal Planbureau (cpb) berekende dat het terugdraaien van de verhoogde aow-leeftijd 4,3 miljard euro gaat kosten voor de komende vier jaar en 12,9 miljard op de langere termijn (tot 2060). Hoewel de kritiek op de modelwerkelijkheid van de rekenmeesters steeds luider wordt, lieten vrijwel alle partijen hun programma’s doorrekenen door het cpb. Ook de SP, die net als 50Plus de aow wil verlagen. Die betaalt dat door flink te nivelleren en een miljardenrekening neer te leggen bij multinationals en hoge inkomens. 50Plus liet niets doorrekenen. Op de vraag hoe Krol dat dan gaat betalen, kwam steeds een ‘wacht u nu maar rustig af, wij komen met eigen onderzoek’.
Dat onderzoek, van twee hoogleraren van de Universiteit van Tilburg, kwam op 21 februari. Wat bleek: de verlaging van de aow was alleen te betalen als de oudedagsvoorziening lager werd. Krol las het rapport, kwam in het parlementsgebouw een aantal journalisten tegen en sprak de meteen beruchte ‘kiezen uit twee kwaden-zin’ uit tegen RTL Nieuws.
De achterban morde direct. Niet voor niets is het lijflied Blijf van mijn poen af, gezongen door de zeventigjarige Ben Cramer. Nederland vergrijst snel. Over twee jaar is volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (cbs) de helft van alle Nederlandse volwassenen boven de vijftig, waarmee er een aantrekkelijke politieke markt is voor een lagere aow-leeftijd en hoge pensioenen. Meerdere partijen (ook de SP en de pvv) beloven plechtig een goede oudedagsvoorziening die sneller ingaat.
Toen ouderen hoorden dat de welvaartsvaste aow niet meer veilig zou zijn bij 50Plus holden ze stante pede weg. Een paniekerig belegde persconferentie, zonder Krol maar mét van Van Rooijen en partijvoorzitter Jan Nagel, mocht nauwelijks meer baten. Die aow wordt echt welvaartsvast, bromden de senioren tegen de journalisten. ‘Henk heeft een wat ongelukkige formulering gebruikt’, zei Nagel. De journalisten bleven maar vragen naar de betaalbaarheid. Nagel klopte boos met zijn vingers op tafel. ‘Ik kan het nog wel dertig keer herhalen.’ Er gold een nieuwe werkelijkheid, die van voorzitter Nagel. En lijsttrekker Krol? Die zat ondertussen aow-sommetjes te leren in zijn woonplaats Eindhoven.
Toch ging het wéér mis, bij het politieke praatprogramma van Pauw en Jinek. Krol, die alle tabellen nu uit zijn hoofd kende, schoof aan. Hij was bezweet, haperde een beetje en haalde twee keer de aow en de wao door elkaar. Later kwam de verklaring: hij had die ochtend voor een darmonderzoek ‘een roesje’ gehad, dat had nog zo zijn uitwerking bij de late night show.
De chaos was compleet. Weg was de ouderenrevolte waarvan Nagel droomt.
Tot overmaat van ramp werd de partij in een paar dagen tijd ook nog eens overvallen door rampspoed. De charismatische nummer 2, Nagels troefkaart Léonie Sazias, kreeg de diagnose darmkanker. De zoon van een fractiemedewerker belandde op de IC. De belangrijkste man uit het campagneteam viel uit wegens ziekte. En de lijsttrekker zelf oogde dus wat warrig, een beetje overspannen. Om hem wat rust te gunnen werd een aantal afspraken uit zijn agenda gehaald. In de media verschenen meteen alarmerende berichten dat zijn agenda was leeggeveegd. ‘Het waren maar twee radio-interviews’, suste de partijtop nog. Maar het beeld ging niet meer weg.
In het Telegraaf-gebouw probeert Martin van Rooijen deze dinsdagavond hard het gebutste imago van zijn nieuwe partij op te poetsen. Nog niet zo lang geleden probeerde hij bij het cda aandacht te vragen voor het koopkrachtverlies van ouderen en de zogeheten pensioenroof. Het bleek een roep in de woestijn. Toen belde Jan Nagel. ‘Ik was de jongste staatssecretaris ooit en wordt straks het oudste beëdigde Kamerlid ooit’, is sindsdien de leus die behoort tot zijn standaardrepertoire.
De debatleider hint op de schijnbaar penibele situatie van Krol. ‘Al die verontrustende berichten, staat u al in de coulissen?’ Geïrriteerd kijkt Van Rooijen weg. ‘Ik sta hier als nummer 3.’ Hij steekt drie vingers in de lucht en trekt daarna zijn rode stropdas recht. ‘Henk wordt maar geattaqueerd met getallen.’ Hij legt het wéér uit, met een zucht. De miljarden vliegen meteen in het rond, de sommen zullen vast kloppen, alleen begrijpt bijna niemand ze. De pvda’er die iets meer uitleg vraagt wordt de mond gesnoerd. ‘Ja, even rustig aan jij.’
Van Rooijen laat zich niets vertellen. Dat deed hij ook niet toen hij in de jaren zeventig staatssecretaris van Fiscale Zaken was in het kabinet-Den Uyl. ‘Joop, zei ik toen hij aan de hypotheekrenteaftrek wilde komen, dat moeten we niet doen.’ Volgens Van Rooijens overlevering luisterde ‘Joop’ meteen naar hem. En er zal weer naar hem worden geluisterd. ‘Niemand kan straks om 50Plus heen.’
Look Boden (69) was een beminde deejay in de jaren zestig, bij piratenzender Radio Dolfijn – ‘we hadden wel vierhonderdduizend luisteraars’. Trots haalt hij zijn plakboeken vol met zoete herinneringen uit die tijd: krantenartikelen en foto’s van hem, fanmail voor en van de meisjes. Later richtte hij Radio 227 op, speciaal voor veertig-plussers. Nog steeds maakt hij radio vanuit zijn eigen studio in zijn dijkhuis in het Betuwse dorpje Hellouw, waar hij ook zijn eigen golfbaan heeft aangelegd. Hij ziet een goede markt in zijn eigen generatie, maar vindt geen commerciële aansluiting. ‘Reclamejongens hebben alleen focus op de groep tussen de achttien en 35 jaar. Dat is echt raar; wij ouderen zijn heus wel interessant.’
Hij geeft niet op en maakt 50Plus-radio, te vinden op internet. Samen met collega’s als Edvard Niessing (ooit een gezicht van het RTL Nieuws, nu tramchauffeur voor de hobby) en Léonie Sazias (ooit omroepster en presentator van Dierenmanieren, nu kandidaat van 50Plus).
Boden benadrukt dat hij vooral nostalgische plaatjes draait. Als eerste klinkt Don’t Let Me Be Misunderstood van The Animals. Gevolgd door ‘het nieuwsbulletin’, zoals hij het zelf noemt. ‘Stem 50Plus omdat de aow terug moet naar 65.’ Het is belangrijk, zegt Boden, dat ouderen een stem krijgen. ‘Er zijn echt ouderen die het heel slecht hebben.’
Emile Bode (62) is oud-verslaggever van De Telegraaf. Hij werkte jaren als parlementair journalist en schreef daarna een pagina vol huishoudtips. De dikke Bode, zijn bundel van 584 pagina’s huishoudelijke wetenswaardigheden, ligt voor hem in de radiostudio. ‘Daar zijn er al meer dan tachtigduizend van verkocht.’ Vandaag presenteert hij Huishoudvitamines vanuit de radiostudio in Hellouw.
De oude deejay Boden kent Bode uit een café verderop, de oud-Telegraaf-‘jongen’ woont een paar kilometer verderop. ‘Ik ben Emile Bode, kandidaat voor 50Plus op nummer 7, en vandaag gaan we het hebben over groene aanslag op tegels in de tuin.’
Hij maakt radio (‘een jongensdroom gaat in vervulling’), schrijft columns voor Ditjes & Datjes (het familieblad van supermarktketen Dirk van den Broek), heeft een rubriek bij de talkshow Tijd voor Max en is sinds een paar dagen campagneleider – omdat de vorige wegens ziekte is uitgevallen. ‘Ik heb, denk ik, senioren-adhd’, verzucht hij. Even later: ‘God, Bode, nu ga je misschien de politiek in.’
Hoe het zo ver kwam? Een goede bekende zei: ‘50Plus, is dat niet wat voor jou? Je bent zo goed bij de huisvrouwen.’ Hij ging vrijblijvend met Jan Nagel praten en kwam, voordat hij er erg in had, op de lijst. Zo gaat dat nu eenmaal met de politiek goochelaar Jan Nagel. Nu is Bode campagneleider. Steeds gaat zijn telefoon. Nee, de aow-blunder van Krol, die brei je niet zomaar recht. Om de moed er een beetje in te houden, vertelt Bode, heeft hij dit weekend een boerenkooletentje voor de kandidaat-Kamerleden georganiseerd. Bij hem thuis.
Weer gaat de telefoon. ‘Met Sjuul. Dat ging goed hè, gister met Krol, bij Humberto?’ Sjuul Paradijs is de oud-hoofdredacteur van De Telegraaf. Hij heeft een mediabedrijf en maakt onder andere Ditjes & Datjes. ‘Met een oplage van 650.000.’
Als hij hoort dat een journalist meeluistert, zegt hij snel: ‘Maar Emile, ik belde je voor iets anders. Is de kopij van Ditjes & Datjes al af?’ De naam van Paradijs prijkt ook op het verkiezingsprogramma van 50Plus. ‘Ik ben geen lid van de partij, hoor’, haast hij zich te zeggen. ‘Ik kreeg er een mooie fles wijn voor.’ Hij ziet het vooral als een experiment voor zijn mediabedrijf. ‘Hoe breng je zo duidelijk mogelijk een boodschap?’ En: ‘Ach, ik werd door Jan gevraagd en die ken ik al jaren.’
Jan Nagel, die is het brein achter de partij. Hij wordt door iedereen geroemd als politiek schaker, maar ook als de kat met negen levens. Al decennia cirkelt hij in en rondom het Haagse wereldje. ‘Als je Jan ’s nachts aan zijn grote teen trekt, dan gaat hij meteen praten over politiek’, zegt cda’er en oud-minister van Defensie Hans Hillen. Hij kent Nagel goed. Ze wonen allebei in Hilversum, zijn politieke vrienden. Vooropgesteld, Hillen (69) heeft weinig met 50Plus. ‘Het is mijn generatie, wij hebben het beter dan onze kleinkinderen het ooit zullen hebben. Ik erger me aan de botheid waarmee de onvrede steeds wordt uitgesproken.’ Maar: ‘Nagel heeft met de categorie ouderen echt goud in handen.’ Nederland vergrijst en er is gedoe over de rekenrente, door de lage rente dreigen pensioenfondsen te korten op de pensioenen. Dat heet in 50Plus-termen: de pensioenroof.
Toch gaat het veel beter met de oudere dan twintig jaar geleden, meldde het cbs begin maart. In 1995 had zo’n twintig procent van de 65-plussers een laag inkomen, dat was in 2015 nog drie procent. Krol roept echter steevast dat hij niet gelooft in gemiddelden. Bovendien zei het cbs ook dat de koopkracht van ouderen daadwerkelijk omlaag is gegaan in de afgelopen jaren.
De ouderen zijn door de andere partijen een beetje vergeten, zegt Hillen. Ook door zijn eigen cda. Het is Nagel die de onvrede weet op te sporen. ‘Hij heeft een ongelooflijk goed gevoel voor waar het beweegt. Dáár wil hij zitten.’ Ooit was dat Nieuw Links, de vernieuwingsbeweging van de pvda eind jaren zestig. In de jaren negentig werd dat de beweging van de Leefbaren – die burgers meer zeggenschap wilde geven – en nu is het dus 50Plus.
Het doet Hillen denken aan Heer Bommel en de wind der verandering uit 1975. Dat gaat onder meer over een vogel Dielema die als spreuk heeft: ‘Zoals de wind waait, waait mijn jasje.’ ‘Kijk, dát is Jan Nagel. In hem zit de opwinding van politiek bedrijven, dat komt uit de grond van zijn hart.’ Niet ideologisch gestuurd, maar redenerend vanuit de marketing. Altijd is hij op zoek naar die ‘vergeten’ stem.
Nagel is pragmatisch. Als aanhanger van Nieuw Links pleitte hij voor een erfbelasting van 99 procent voor bedragen hoger dan honderdduizend gulden. In het partijprogramma van 50Plus is een van de belangrijkste punten het totaal afschaffen van de erfbelasting. Recenter: in 2009 wilde hij, via de partij Onafhankelijke Ouderen- en KinderenUnie, de hypotheekrenteaftrek geleidelijk afschaffen. Nu mag er, in vette Telegraaf-letters, niet getornd worden aan de hypotheekrenteaftrek. Nog recenter: in 2011 wilde Nagel drie omroepen overhouden, het liefst zou hij het bestel afschaffen, schreef hij in een ingezonden stuk in de Volkskrant. Anno 2017 staat in het verkiezingsprogramma van 50Plus dat ‘pluriformiteit een groot goed’ is.
Wat hem dan echt drijft? ‘Jan Nagel is dol op het politieke spel’, zegt Kay van de Linde, de oud-campagneleider van Leefbaar Nederland. ‘Als het moeilijk wordt, dan leeft hij op.’
Het aow-gestuntel van Henk Krol was namelijk niet het enige probleempje waar de partij, in 2009 officieel opgericht, mee kampte. Krol wordt achtervolgd door zijn verleden. Er was gedoe over ruim twee ton subsidie, al hoeft hij van de rechter niets terug te betalen. En als baas van de Gay Krant betaalde hij de pensioenpremies van zijn werknemers niet. Best een dingetje voor de leider van een partij die haar bestaansrecht ontleent aan actievoeren voor een goede oudedagsvoorziening – hij moest zich even terugtrekken uit de politiek.
Martine Baay verving Krol in de Tweede Kamer, maar kreeg ruzie met de andere man in de fractie, Norbert Klein. De tweemansfractie splitste en na een onnavolgbare soap was er ineens 50PlusBaay en 50PlusKlein. Het partijbestuur ging achter Baay staan en Klein richtte zijn eigen partij op. Baay kreeg vervolgens gezondheidsproblemen, en dat bood een mooie kans voor de terugkeer van Krol eind 2014. Gek genoeg leken de affaires niet aan hem te kleven. Heel stilletjes klom zijn partij op: van nul zetels naar dik tien.
‘Al die tijd’, zegt Van de Linde, ‘wist Nagel met 50Plus steeds weer het nieuws te halen en relevant te blijven. Dat is knap. Zijn tegenstanders komen steeds met rekensommetjes, om aan te tonen dat ouderen het niet zo slecht hebben. Maar hij zegt gewoon: u heeft er altijd voor gewerkt en nu komen ze aan uw pensioen, uw geld. Dat pikt u toch niet!’
Nagel is een schaker, zegt iedereen. Hoe groter de problemen, hoe meer kansen hij ziet. ‘Geef hem tien dissidenten op een congres en hij weet ze allemaal koest te krijgen.’ Hij wéét wat hij wil en is daar niet snel vanaf te brengen. ‘Jan vindt dat je op vergaderingen dus niet moet brainstormen. Hij neemt zijn besluiten van tevoren. Dat is machiavellisme, maar ik heb er veel respect voor. Het is duidelijk.’
Die onwrikbaarheid leidde ook tot de pijnlijke breuk tussen Leefbaar Nederland en Pim Fortuyn na zijn beroemde interview in de Volkskrant (‘ik ben ook voor het afschaffen van dat rare grondwetsartikel: gij zult niet discrimineren’) begin 2002. ‘We hebben acht uur lang ’s nachts vergaderd bij mij thuis in Hilversum. Maar Jans besluit stond al lang vast. Fortuyn moest eruit. Dat had hij al lang van tevoren bedacht.’
Het was de grootste fout uit zijn carrière, zegt vvd-bons Hans Wiegel. Nooit eerder was Nagel zo dicht bij de macht geweest, met volgens de peilingen meer dan twintig zetels in het vooruitzicht. Alles verdampte met het vertrek van Fortuyn. Fred Teeven – de latere vvd-staatssecretaris – volgde hem op. Die haalde twee zetels bij de verkiezingen in mei 2002. De Lijst Pim Fortuyn haalde er 26.
Wiegel (76) kwam Nagel voor het eerst in de jaren zestig tegen als penningmeester van de Gooise jovd, de lokale jongerenorganisatie van de vvd. Nagel was voorzitter van het Jongerenparlement, waar hij debatten leidde. Niet veel later werd hij, de man die nu de ouderenrevolte wil leiden, het gezicht van de verjonging bij de pvda met Nieuw Links. Bij Nagel, werd gezegd, waren ouderen allesbehalve veilig.
Dat was toen. Nu is Nagel zelf een zeventig-plusser en daarmee ook een warm voorvechter van ouderenemancipatie, zoals dat heet. De 50Plus-stemmer is volgens recent onderzoek van het cbs vaak laagopgeleid en heeft een laag inkomen. Deze stemmer heeft samen met de pvv’er een meer dan gemiddeld wantrouwen (75 procent) jegens zijn medemens. Nagel weet deze kiezer te vinden.
‘Nagel wordt gedreven door het spel en de macht’, zegt Wiegel. ‘Het is een uitgekiende politicus.’ Wiegel heeft niets met 50Plus: ‘Echt onzin.’ Over de mensen die op de lijst staan: ‘Die moeten ook wat te doen hebben.’ Maar ook hij zegt: ‘Nagel heeft echt een goede neus voor het uitzoeken van goede mensen. Dat kan-ie.’ Of Wiegel ooit is benaderd als lijsttrekker van 50Plus? Een bulderende lach. ‘Gelukkig niet!’
Misdaadverslaggever Peter R. de Vries zei in 2005 in een interview dat hij politieke aspiraties had. Niet veel later ging de telefoon: Jan Nagel, of ze even koffie konden drinken. De Vries ontmoette een ‘aimabele, enthousiaste en analytische’ man. ‘Het resulteerde in de uitnodiging om lijsttrekker te worden.’ De Vries wilde echter alleen meedoen met de verkiezingen in 2007 als een peiling zou uitwijzen dat 41 procent van de kiesgerechtigden hem een waardevolle aanvulling op de politiek zou vinden. Uiteindelijk zag 31 procent het zitten. Het betekende het einde van De Partij voor Rechtvaardigheid, Daadkracht en Vooruitgang. ‘Nee, dat vond Nagel niet zo leuk.’
Zo’n zes, zeven jaar geleden stuurde hij een partijprogramma naar Henk Krol, toen nog van de Gay Krant. ‘Ik dacht dat Jan wilde dat ik er even eindredactioneel naar keek. Wist ik veel dat hij mij als lijsttrekker wilde hebben.’
De huidige kandidatenlijst vormt een bont gezelschap van politieke kleuren. Alleen al in de top-vijf: Henk Krol was vvd-voorlichter, stemde d66 en vocht voor homorechten via de Gay Krant. Léonie Sazias was tv-maakster en kunstenares en is fractievoorzitter van Hart voor Hilversum. Martin van Rooijen was dus cda. Corrie van Brenk was voorzitter van Abvakabo fnv en lid van de pvda. Gerrit Jan Pieter van Otterloo zat tot 1994 voor de pvda in de Tweede Kamer. Om de verschillen een beetje te overbruggen hebben ze een midweek gebivakkeerd in de Slaapfabriek in Teuge. Daar kregen ze allerlei cursussen over de aow en pensioen. Ze moesten voor elkaar koken. Er kwam een motivatiegoeroe. Van Brenk legde daar aan die ‘verschrikkelijke’ Telegraaf-journalist Bode uit dat mensen soms maar een pensioentje hadden van zestig euro. Sindsdien zijn het echt dikke vrienden, bezweren ze.
Ze zijn er ook bij in Arnhem, waar vrijdag vijf dagen voor de verkiezingen alle registers open worden getrokken. Krol lijkt zich te hebben hervonden na een vlekkeloos optreden tijdens het Carré-debat. Hij wist, als een van de weinige lijsttrekkers, de omstreden interviewmethode van Diana Matroos te trotseren. Alleen is er niets van te merken in de peilingen. ‘Zo gek, op straat is iedereen zo enthousiast’, zegt Krol.
‘Je hebt heel wat over je heen gekregen, Henk’, zegt een oudere mevrouw. ‘Ach’, zegt een ander, ‘wat bent u een grote man. Ik kijk wel een beetje tegen u op.’ Een groepje scholieren wil dolgraag met hem op de foto. ‘Ik mag nog niet stemmen’, zegt een jongen. ‘Maar mijn ouders stemmen pvv.’ Krol lacht vriendelijk.
Ze zijn heel herkenbaar, de folderende 50Plussers. Bijna allemaal grijzende mannen, met lange zwarte jassen en een paarse sjaal, lopend in dezelfde tred, alsof ze door het decor van een Tarantino-film lopen. Krol had ze van tevoren geïnstrueerd. ‘Zeg maar tegen mensen dat ik met ze op de foto wil, dat vinden ze leuk. Ik lach wel.’
Coen Rijsdijk (75) loopt mee in de stoet. Hij is vice-voorzitter van de afdeling Gelderland. Hij stemde altijd pvda. Nu niet meer. Hij is boos omdat staatssecretaris Klijnsma de rekenrente voor de pensioenen niet wil verhogen. Eigenlijk was hij al langer boos op de pvda. ‘Hoe ze met hun mensen omgaan. Hoe ze zo’n nette man als Job Cohen een mes in de rug zetten.’ Hij moest wel wat uitleggen aan zijn kinderen. Dat hij zijn zeilboot verruilde voor een caravan leidde al tot argwaan. ‘Pap, een sleurhut!’ Maar toen hij lid werd van 50Plus volgde het: ‘Pap, je wordt echt oud!’ Uiteindelijk begrepen ze wel dat hij ‘vecht voor zijn pensioen’.
Vijf dagen later, het is 15 maart, wachten de 50Plussers in een zaal van Grand Hotel Gooiland in Hilversum, de thuisbasis van de partijvoorzitter, gespannen de exit poll af. Achter in de zaal zit nummer 7, Emile Bode, met zijn vrouw. ‘Je weet het niet. Of ik ben Kamerlid morgen, of ik ga fietsen.’ Verderop loopt een ontspannen Martin van Rooijen. ‘Ik heb mijn maidenspeech al klaar. Er is werk aan de winkel, ik ga in de Kamer even uitleggen hoe het echt zit met de pensioenen.’
Het Amsterdams Volkskoor zingt Aan de Amsterdamse grachten, terwijl Jan Nagel nerveus heen en weer loopt. Hij loopt het podium op. ‘Het is niet altijd zo makkelijk, mensen’, tempert hij. ‘Veel jongeren hebben gestemd.’ Dan het verzoek: ‘Laten we sowieso trots juichen.’ Dan komt het moment: 50Plus krijgt vier zetels. Een mat gejuich: ‘We zijn verdubbeld!’ Krol doet nog wel een dansje. Toch is de teleurstelling te voelen. Met dit aantal kan de ‘gevestigde politiek’ met gemak om Nagel heen.
‘Ja’, zegt Nagel nu, ‘we hebben ook wel eens op één zetel gestaan.’ Voor hem geldt: ‘We zijn er, we doen mee.’ Hij is ook senator en daarom stopt Nagel binnenkort als voorzitter. Dat lag al vast in de statuten, zo’n dubbelfunctie mag niet, maar met het oog op de verkiezingen kreeg Nagel even dispensatie.
‘Ik ga even pauze nemen’, zegt hij. Maar daarna slaat hij toe. Pardon? De opmerking dat hij al 77 is, wordt met glinsterende ogen ontvangen. Nagel heeft een plan. ‘U kent Konrad Adenauer, de eerste bondskanselier van de bondsrepubliek Duitsland? Hij werd op zijn negentigste voorzitter van de cdu. Ik neem even pauze, maar ben van plan het record van Adenauer te verbreken.’