Zoete koek

Het was de laatste dag van de tentoonstelling van Studio Drift in het Stedelijk Museum en de rij bezoekers reikte tot aan het Van Gogh Museum. Op de valreep wilde men dat blok beton nog zien zweven, vol ongeloof omhoog kijken zoals de ontwerpers van Drift dat zelf deden op de posters door de stad. Aan de Prinsengracht hing er een naast een affiche voor een voorstelling van Hans Klok, ‘de grootste illusieshow ter wereld!’, maar voorlopig had die show nog één dag plaats aan het Museumplein.

Tijdens het wachten konden bezoekers namelijk ook kijken naar die andere magische sculptuur die zijn laatste weekend aan het plein beleefde. Midden in de vijver – op een sokkel met daarop de naam van de maker, selfmade kunstenaar Joseph Klibansky, en de titel, Self-Portrait of a Dreamer (2016), en de hashtag #josephklibansky – zweefde daar horizontaal een astronaut, met een hand slechts leunend op een stoel en op zijn schoen balancerend een vaas bloemen, kaarsrecht. ‘Share your love for art’ stond erbij, en de selfies vloeiden rijkelijk.

En rondom de vijver zweefden rode ballonnen in hartvorm in de lucht, onmiddellijk herkenbaar uit het kunstwerk van Banksy, ter promotie van het particuliere Moco Museum. Sinds de opening in 2016 staan daar lange rijen en zijn roze Moco-tasjes bedrukt met de tekst ‘In art we trust’ niet weg te denken uit het straatbeeld. De mensen zien én kopen er (reproducties van) het werk van Banksy, Warhol, Lichtenstein. En momenteel van twee Iraanse broers.

Het verhaal van Icy & Sot begint in Iran, waar ze à la Banksy maatschappijkritische stencils maken, spuiten en plakken maar dan het land ontvluchten wegens onderdrukking en censuur. Nu wonen ze in Amerika, in ballingschap, en lopen – geloof het of niet – opnieuw tegen onrecht aan: discriminatie, klimaatverandering, wapenhandel, kapitalisme. Over al deze zaken maken ze nogal letterlijk werk waar hun boodschappen ook nog eens geruisloos in samenvallen. Het woord ‘Freedom’ uitgespaard in het ijzer van een hek. De hijab van een vrouw als een zwerm vogels: Let Her Be Free. Een geweer met als loop een kwast. Een kind dat over de letters van het woord ‘Dream’ hopt, net als de toerist buiten over de naam van de stad. Inkopkunst, het gaat er bij de bezoekers en hun mobiele telefoons in als zoete koek.

Het grote publiek werd deze zomer op het Museumplein gevonden met kunst die inging tegen de zwaartekracht, tegen de elitaire smaakmakers of tegen de autoritaire machthebbers. Die werkte in het beste geval aanstekelijk en oogstte een bewonderingswaardig succes – Studio Drift was volgens het persbericht ‘een van de meest gewaardeerde en best bezochte tentoonstellingen sinds de heropening van het Stedelijk Museum in 2012’, de aangehaalde recensie kwam uit De Telegraaf: ‘Kinderen zijn er stil van, volwassenen vergeten even wie ze zijn’. In het slechtste geval deed die kunst ons liefst voorgoed vergeten wie we zijn, wat echt onze dromen, hengelend naar niets meer dan ons Instagram-account.

In art we trust, maar op sommige kunst momenteel wat meer dan op andere. Dat geeft te denken. Icy & Sot zullen de komende maanden in ieder geval nog vele harten veroveren.