Vilnius – Veel hebben Litouwen en België zo op het eerste gezicht niet met elkaar gemeen. Goed, ze zijn allebei van een bescheiden omvang, ze hebben problemen (gehad) met begerige naburige grootmachten en hun inwoners genieten de reputatie bon vivants te zijn, met een fijne neus voor goed bier – maar verder?

Toch is er een verrassende bindende factor: de in 1830 losgebarsten Belgische Opstand tegen Nederland. Dat is althans de conclusie van een groep Litouwse historici die onlangs het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis in Brussel aandeed en daar ook in de archieven mocht wroeten. ‘We hebben al een lijst kunnen opstellen van 59 Litouwers die destijds in het Belgische leger dienden, maar hun aantal zou zeker kunnen stijgen’, aldus een trotse Valdas Rakutis, gespecialiseerd in militaire geschiedenis, tegen een Litouwse nieuwswebsite.

Hoe zijn deze Litouwse strijders in de Lage Landen verzeild geraakt? Vlak nadat de Belgische revolte was begonnen, kwamen de Polen, en vervolgens ook de Litouwers, in opstand tegen het Russische Rijk. Tsaar Nicolaas I, bewaarder bij uitstek van de post-napoleontische Europese orde, wilde Willem I de helpende hand reiken door uitgerekend Poolse en Litouwse manschappen sturen. Dat plan stuitte op weerstand en zette de anti-Russische revolte van 1830-1831 in gang.

Die werd bloedig neergeslagen. Frankrijk toonde zich bereid de Poolse en Litouwse officieren en soldaten op te nemen. Drieduizend Litouwers togen zodoende richting Frankrijk en een deel daarvan schaarde zich achter de, actief door Parijs ondersteunde, Belgen – al was het maar om Nicolaas te sarren. ‘Het Belgische leger was in opbouw en had mannen met kennis van zaken en gevechtservaring nodig’, licht istorikas Algimantas Daugirdas toe. Volgens hem speelden de Litouwse militairen een belangrijke rol bij de inname van Antwerpen in 1832.

Tsaar Nicolaas trok aan het langste eind: onder druk van Rusland werden de ex-rebellen een jaar later uit het Belgische leger gegooid. Enkelen waren zo bevangen geraakt door de drang naar het avontuur, dat ze in de jaren daarna bij andere nationale opstanden zouden opduiken.

Rakutis en Daugirdas hopen deze Litouwers definitief aan de vergetelheid te kunnen ontrukken. ‘Litouwen had geen eigen staat meer maar het had wel een leger dat elders in Europa vocht, tegen de belangen van Rusland.’ Dat laatste is een gedachte die het huidige Litouwen ongetwijfeld zal weten te bekoren.