Zijn idee: je knipt één of meer teksten in stukken, gooit die in een hoed en herschikt de verschillende delen zodat er een nieuwe betekenis ontstaat.

Het Zuid-Afrikaanse volkslied is een cut-up die bestaat uit een stuk Xhosa, dan Zoeloe, dan Sotho, dan Afrikaans en uiteindelijk Engels. Het is een amalgaam van melodieën, die ook nog eens een verschuiving in toonaard ondergaan. Het eerste deel is gebaseerd op een zwarte gospelcompositie uit 1897, het tweede op het Afrikaanstalige gedicht Die stem uit 1918, dat, op marsmuziek gezet, tijdens de apartheid het volkslied werd. De fantastische post-moderne compositie kreeg uiteindelijk de titel Nkosi Sikelel’ iAfrika mee (God zegent Afrika) en werd in 1997 gelanceerd als het nieuwe volkslied van het nieuwe Zuid-Afrika. De combinatie van talen en melodieën was bedoeld als verzoeningsgebaar.

Maar nu, bijna twintig jaar later, wordt Nkosi Sikelel’ iAfrika als kwalijk gezien. Julius Malema, leider van de radicale Economic Freedom Fighters, eiste tijdens recente coalitieonderhandelingen dat het uit Die stem afkomstige stuk er geheel uit gesneden zou worden. Het gaat om vier, tamelijk onschuldig klinkende zinnen: ‘Uit die blou van onse hemel/ Uit die diepte van ons see/ Oor ons ewige gebergtes/ Waar die kranse antwoord gee.’

Waarom ze kwalijk zijn? Omdat Die stem tijdens apartheid uitbundig werd gezongen door Afrikaner nationalisten. En omdat rechtse activisten zoals Steve Hofmeyr het oude lied nieuw leven hebben ingeblazen. Het argument luidt verder dat die regels en melodie de mensen aan vroeger herinneren, toen blanke racisten de zwarte bevolking onderdrukten en met hun hand op het hart Die stem zongen.

Malema’s pleidooi vond weerklank. Mmusi Maimane, leider van de grootste oppositiepartij, de liberale Democratic Alliance, zou hebben gezegd dat zwarten vragen om Die stem te zingen vergelijkbaar was met joden verzoeken om een loflied op Adolf Hitler in te zetten. De linkse Afrikaner Max du Preez zei: waarom niet alleen de melodie van de zwarte gospelsong gebruiken en twee strofen toevoegen, één in het Afrikaans en één in het Engels? Voormalig protestzanger Koos Kombuis gooide een nieuw onderwerp in de ring: die naam Zuid-Afrika, is die ook niet aan vervanging toe? Azania bijvoorbeeld.