Dat Martin van Amerongen onlangs op zijn Duitse Bildungsreise (De Groene van 3 mei) het tweede couplet van het Wilhelmus met enigszins onwillige mond in het Duits heeft meegezongen c.q. met onwillig oor in het Duits heeft aangehoord, kan ik me levendig indenken. Maar alla, Willem van Oranje was welbeschouwd inderdaad ‘von teutschen Blut’ geweest, en hij heeft ons destijds ‘toch maar mooi van die verdomde Spanjaarden afgeholpen’, zo laat hj er gul op volgen.

Coskun Coruz vergist zich, in het zeer lezenswaardige interview met hem in De Groene van 29 maart, deerlijk met zijn stellige uitspraak dat in de bijbel te lezen staat: ‘Haal de vreemdeling binnen uw poorten.’ Zeker, er wordt in het Oude Testament, vooral in de zogenaamde boeken van Mozes, opmerkelijk vaak in positieve zin over ‘de vreemdeling in uw poorten’ gesproken. Dat dit in het Nieuwe Testament nergens het geval is, hangt samen met het eenvoudige feit dat de eerste christengemeente geen ‘poorten’ - dat wil zeggen geen stedelijke of statelijke structuren - kende.