De 21-ste editie van de poëziezomer ‹Watou› is begonnen. Ditmaal met de titel ‹Een lege plek om te blijven›, naar een gedicht van Rutger Kopland. Schrijver Hafid Bouazza a is weer in alle staten.

De dierentuinman! Hoe goed deed het de dierentuinman om weer een stap in de dierentuin te zetten. Het kon natuurlijk verbeelding zijn, maar de dierentuinman had het gevoel dat met de trillingen die zijn eerste voetstappen voorbij de ingang overal om hem heen de dieren wat onrustiger begonnen te worden, opgewonden om de komst van de dierentuinman.

Op de middelbare school vertelde een leraar biologie dat Arabieren sprinkhanen eten - aten, en in de stilte die viel richtten de leerlingen langzaam hun geschrokken ogen op mij, alsof ze wilden zien of niet nog een pootje aan mijn lippen was blijven hangen of mij op dat moment een boer zou ontsnappen. Ik betreur het te zeggen dat geen van beide gevallen zich voordeed.

‘HIJ WAS DE meest Russische van ons’, zei Strawinsky ooit over Tsjaikovski. Een opmerkelijke uitspraak, want het was Tsjaikovski die zich verre hield van nationalisme in de muziek zoals gepropageerd door de groep van de zogenaamde Grote Vijf - Rimski-Korsakov, Moessorgski, Balakirev, Borodin en Cui - in wier werken de zwaargelaarsde volksdansen en -melodieën van het Russische volk doorklonken. Bij Tsjaikovski woei er meer een Franse bries door zijn noten, in het bijzonder die van Berlioz.

Teruggekomen van een bezoek aan Artis met zoonlief verdiep ik mij weer in het nieuwste deel van de vertaling van 1001 nacht en ziet! het is het deel dat de fabels bevat! Er blijkt geen ontkomen aan de dierenwereld, het draait hier om een faunische samenzwering - niets minder, heren - en ik ben de eerste om een levenspatroon vol herhaling en kruisverwijzingen te begroeten, maar wanneer mijn nachtmerries bevolkt gaan worden door die belachelijke en afgrijzenwekkende diertjes die in elke Walt Disney-film voor de zogenaamde komische en tedere noot moeten zorgen, dan grijp ik naar koran en Fatima’s handen om mij te beschermen tegen dit kwaad.

Ik was vrouw en kind kwijtgeraakt in Artis en op mijn zoektocht kwam ik langs dieren waar ik niet eerder bij stil had gestaan, zodat ik mijn doel vergat.

Toen ik eindelijk in roesdroom verviel, werd ik gewichteloos in een krankzinnige carrousel van kleuren en lichten geslingerd, een doldraaimolen van zwiepende stippelstaarten en gapende openingen. In een gedrochtelijke schim herkende ik een gids en hem volgde ik. En na een ijle vaart, slingeringen en tuimelingen kwam ik in oerwouden waar niet zozeer dieren zelf waren, maar alleen hun aanwezigheid voelbaar was, totdat zij mij begonnen aan te vallen, kleverige ectoplasma’s die als trillende spinnewebben zich aan je hechtten.

Het viel me op dat volwassenen in Artis niet naar de dieren kijken, maar naar hun kinderen die oog hebben voor andere dingen dan hun ouders zouden willen. In de kinderboerderij wordt hun aandacht meer getrokken door de keutels op de grond dan door de geiten die aan de kinderwagens en jassen knabbelen, of - zoals in het geval van mijn eigen kind - door het bruinige water waaronder herfstbladeren kronkelen. Mijn kind wees en probeerde over het hek te klimmen: het kon niet anders of hij dacht dat zijn bad gevuld was.

Die tijger laat me niet los en ik zal er maar weer op terugkomen. Of beter, het is zijn gebrul dat mij niet loslaat. IJsberend (alleen in het Nederlands kan een haan kraaien en een tijger ijsberen, maar geen kraai die haant of een ijsbeer die tijgert - dit laatste doen kinderen voordat ze daadwerkelijk kruipen) in zijn kooi laat hij zijn rouwend gegrom horen. Er staat vermeld dat er nog maar driehonderd Siberische tijgers op de wereld zijn - een werkelijk schokkend besef. Hij is zijn wijfje kwijt, en dat tijgerverdriet is het indrukwekkendste wat Artis (tegen wil en dank neem ik aan) te bieden heeft.

Bij de ingang: ‘Hier blijven! Anders mag je niet in het karretje!’ LE:

Echt blij wordt mijn kind in Artis pas als hij een hond ziet, die niet behoort tot de dierentuinbevolking. Van een aap, leeuw, tijger, wolf, olifant, giraffe kijkt hij niet op. Deze liefde baart mij zorgen, omdat ik een hekel heb aan honden. In een nachtmerrie die ik sinds mijn kindertijd heb, word ik achtervolgd door zwarte, wild schuimende dobermanns, die hun tanden zetten in mijn onderste ruggewervels - voornamelijk die ene tussenwervel die loszit -, voordat de droom in fade-out verdwijnt. Half wakker voel ik de beet in mijn rug.

De zon heeft de ochtend en Artis gevuld met hoge, doorzichtige kindergeluiden als het klokken van mahleriaanse engelenmuziek (bim-bom, bim-bom!). Een enkele aap hoor ik er doorheen brullen.

Zijn bijnaam is Christoforus, Drager van Christus. In het Arabisch wordt hij Aboe Yaqdan, Vader van de Ontwaking genoemd, omdat hij ‘s ochtends balkt.