Met het proces-Papon is eindelijk het deksel van het Vichy-verleden gelicht. Blijft de doos open, of wordt ze meteen weer gesloten? Een analyse van de gevolgen van deze zaak voor de kastenmaatschappij die Frankrijk nu nog is. ..LE DE FRANSE maatschappij heeft iets van een kastenmaatschappij. Het kastenstelsel loopt op een uiterst gecompliceerde wijze door sociale klassen en politieke partijen heen. Mede daardoor kwam het pas zo laat tot een proces tegen Maurice Papon.

In Libération heet de overwinning van links ‘de triomf van de bescheidenheid’. Die formulering refereert vooral aan de arrogantie van de macht waarmee de gaande regering-Juppé werd geassocieerd.

Wie kiest voor de TGV, kiest voor het Frankrijk van de jachtige moderniteit. Wie daarentegen de boemeltrein neemt, belandt in ‘la France profonde’. En dat wordt met het jaar dieper en trager, in een zalig samengaan van oude tradities en hippe obsessies. L'ILSE ADAM, zaterdagavond voor Pinksteren. Ik zit op een terras aan de Oise en breng zojuist het eerste hapje van mijn amuse gueule naar mijn mond, als ik in de verte een wat klagerig gezang hoor. Daar waar de rivier in een bocht uit het gezicht verdwijnt, daar beneden komt het ergens vandaan. Enkele ogenblikken later zie ik een zich traag voortbewegende stoet verschijnen. Langzaam klimt de stoet de heuvel op in de richting van de hoofdstraat. Eén man loopt wat vooruit. Hij draagt, hoog boven zijn hoofd, een groot wit banier, versierd met gouddraad.

‘Mijn beste landgenoten.’ Zodra Chirac op het scherm die woorden prevelt, weten de Fransen dat er iets gruwelijks is gebeurd, of staat te gebeuren. Een bomaanslag? Nee, het zijn maar verkiezingen.

Er zijn Fransen die zeggen dat het niet zo erg is dat ze worden afgeluisterd - dan luistert er tenminste nog iemand naar ze.

Van politiek actieve vrouwen moet het Front National weinig weten, maar als de tijd van de grote schoonmaak daar is komen ze soms goed van pas. Vooral als ze lief lachen en roze sjaaltjes dragen. Ruim baan dus voor madame Mégret. En niet te vergeten voor haar echtgenoot. TERWIJL HAAR MAN Bruno Mégret op maandagochtend bezig was zijn ‘mars naar het stadhuis’ met veel bombarie te voltooien, genoot Catherine Mégret van haar welverdiende rust. En terwijl hij, omringd door een legertje mannen, op hoge toon eiste dat het stadhuis zo snel mogelijk door de socialisten werd ontruimd, draaide Catherine zich nog eens zalig om.

Het moet vandaag de dag een weldadig gevoel geven voorman te zijn van het Front National. Voor zo iemand heeft Frankrijk veel weg van een paradijs. Immers: de werkloosheid in Frankrijk, inmiddels dertien procent, stijgt nog altijd. Het geweld en het daarmee samenhangende gevoel van onveiligheid onder de burgers neemt gestadig toe. De illegale immigratie laat zich lastig (op een zowel legale als humane wijze) een halt toeroepen. De verpaupering van veel voorsteden en provinciesteden neemt verschrikkelijke vormen aan. Tot voor kort sloten de Parijse magistraten daarvoor hun ogen, want hoeveel lelijkheid kan zo'n Parijzenaar verdragen?

Ho Chi Min stad per riksja. de circulatie van het verkeer, het geld en het geweld. Maar kan geweld teder worden verfilmd? Cyclo, een film van Tran Ahn Hung ONLANGS DEED REMCO Campert een liefdesbekentenis die ik ook graag had willen uitspreken. Op de eerste pagina van ons kale geweten, de Volkskrant, meldde Campert dat zijn liefde voor de stad zo ver gaat dat hij als hij per ongeluk op een groenig weiland stuit, onmiddellijk denkt: dit is de ideale plek voor een wolkenkrabber. Voor hem zou de hele wereld stad mogen zijn. Discussies over groene harten lijken dan prehistorisch. De wereld zal het dan weliswaar zonder longen moeten stellen, maar daar maalt een stadsmens niet om. Het is dan wel het verkieslijkst om hoog boven de aarde te wonen, in de toppen van het stenen oerwoud, of aan een parkje dat is gespaard, waar je de rust vindt om een aardig stukje te schrijven.

Eerst was er de drang naar kennis. Hoe was het om tegen de Russen op te rukken, hoe was het om op de Normandische stranden te landen? Toen kwam het verlangen naar dat wat er na het weten komt. Daar hoorden weer andere schrijvers bij. De bijeengelezen Tweede Wereldoorlog van een babyboomer. DE TWEEDE WERELDOORLOG begon in 1965, zo ongeveer op het moment dat ik leerde lezen. Al als kind vertoonde ik een grote belangstelling voor boeken. Waar mijn ouders de box ook neerzetten, blindelings wist ik ze te vinden. Ik stak mijn beentjes door de spijlen, plantte ze stevig op de vloer en sleepte de box met korte, heftige rukjes achter mij aan. Eenmaal bij de boekenkast aangekomen en rood aangelopen hervatte ik mijn liefste werk: het doorscheuren van boeken. Ik maakte geen onderscheid: fotoboeken, romans, dichtbundels, strategische werken over de oorlogsvoering, alles ging door mijn handen. Ik vulde mijn box met een papieren wereld, met de fragmenten van zoveel andere werelden. Delen van foto’s en gedichten, harde en zachte kaften. In dat nest legde ik mij vervolgens te rusten. Een snipperbed.

Eerst zwegen ze. Want schrijven was herinneren en herinneren was opnieuw sterven. En wie kon de stilte van de shoah in woorden vatten? Maar woorden bleken ook levenskracht te kunnen bevatten. De taal bracht Wiesel en Semprun terug tot de levenden. EEN PAAR WEKEN NA zijn bevrijding uit het kamp Buchenwald danst Jorge Semprun met een vrouw, in Eisenach. Hij is op weg naar Parijs. Een Spaanse communist, na de burgeroorlog in Frankrijk gestrand. Nu, na het kamp, tweeentwintig jaar oud.

Voetbal gaat over mogelijkheidszin. Een essay over de dromen van een vader, de linkspoot van zijn zoon en de patafysica van Cruijff.