Wanneer wij over de multiculturele samenleving spreken, moeten we wel bedenken dat cultuur geen statisch gegeven is. Een cultuur verandert voortdurend - uit zichzelf en door invloeden van buiten. De Nederlandse cultuur van vandaag is niet dezelfde als die van honderd, vijftig, zelfs vijfentwintig jaar geleden.

Bijna een hele uitzending van het NOS-journaal, het openingsartikel van Het Parool, een in en in verslagen en verontwaardigd hoofdredactioneel commentaar in de Volkskrant: met zijn plotselinge vertrek uit het Nederlands elftal heeft Ruud Gullit afgelopen maandag in zijn eentje de honderdduizenden geslachte Hutu’s en Tutsi’s, de wederopstanding van het fascistische Kroatie en de vorming van de paarse coalitie tot berichten uit de marge van de samenleving gereduceerd. Gegeven de opgeroepen emoties zou je zweren dat Nederland naar mediterrane richting is verschoven, naar de contreien waar iedere zucht van elke voetbaltrainer hoe dan ook systematisch de staatspresident of zelfs de paus van het scherm pleegt te drukken.