Met een overheid die denkt in klanten en producten wordt de tegenstelling tussen markt en staat langzaam opgeheven. De nadruk op efficiëntie beperkt de ruimte voor politieke keuzen. Tijd voor een heruitvinding van de politiek.

Nederland is wereldkampioen gedogen. Dat wordt met trots én afschuw geconstateerd.Trots omdat we gedogen associëren met die prachtige tolerantie. Afschuw omdat gedogenwijst op normvervaging en een slappe overheid. Over nut en noodzaak van gedogen.

Job Cohen doet zijn gloeiende best om afgewezen asielzoekers het land uit te krijgen met Ter Apel, terugkeerteams en stappenplannen, maar of het zin heeft is zeer de vraag. Dat concludeert de Rekenkamer in een evaluatie van het terugkeerbeleid. Van de afgewezen asielzoekers blijkt zestig procent bij adrescontrole gevlogen, en onbekend is waar naartoe - het land uit of de illegaliteit in, niemand weet het.

DE VOORTEKENEN waren er: de timmermanszoon die op zijn 31ste de beweging ging leiden. Maar hij werd niet de Verlosser, wel de Vader des Vaderlands. Zijn hoogtepunt kwam in het voorjaar van 1998. De Telegraaf kopte: ‘Wim Kok de beste politicus’, en in een enquête verkoos zijn volk hem als het meest sympathiek, meest deskundig, meest betrouwbaar, meest besluitvaardig, meest sociaal bewogen en meest realistisch. Een exit poll op de verkiezingsdag, 6 mei, wees uit dat 62 procent van de Nederlanders hem als premier wilde hebben, een straatlengte voorsprong op nummer twee (Bolkestein met 14 procent). Kok is King.

OP HAAR 32ste was ze kamerlid, op haar 44ste minister. Nu is ze met Els Borst de eerste vrouwelijke vice-premier en is ze de eerste vrouw op Economische Zaken. Daarenboven wordt ze genoemd als de toekomstige VVD-leider en velen zien in haar Nederlands eerste vrouwelijke premier.

GETALLEN BEHEERSEN het debat over Schiphol, maar op de kwaliteit van die getallen valt veel af te dingen. Er werd gerommeld met cijfers over de geluidshinder en aangaande de groei van Schiphol repte het ministerie van Verkeer en Waterstaat in 1995 van drie procent per jaar, terwijl in werkelijkheid het vliegverkeer al sinds 1990 zo'n tien procent per jaar toeneemt. Ook wat betreft het vermeende economische nut van meer investeringen in het vliegverkeer wordt flink gegoocheld met cijfers.

We hebben een euro en we hebben een baas over de euro. Om die baas te benoemen was een gˆnante strijd nodig tussen politieke leiders die in eigen land wanhopig zochten naar steun voor die ene munt. Chirac wilde een Fransman als president van de Europese Centrale Bank om de Fransen te tonen dat de Duitsers het niet alleen voor het zeggen krijgen. Kohl moest vlak voor de Duitse verkiezingen het wantrouwen in eigen land tegen de euro wegnemen met een Duitse kloon aan de top. En Bolkestein was in de Tweede Kamer met zijn motie voor steun aan Duisenberg heel helder: het presidentschap van Duisenberg is essentieel voor het eurodraagvlak in Nederland. Met een ‘eigen man’ aan de top van de bank moet de alom aanwezige weerstand tegen de euro gebroken worden, daar ging het om in Brussel. Of dit de manier is om de euro populair te maken is de vraag. Zal er ÇÇn Nederlandse burger zijn die meer vertrouwen in de euro heeft gekregen omdat Duisenberg er de komende vier jaar over presideert?

Half Nederland zit weer op de kast. Nu wil Bolkestein de HSL-tunnel schrappen. Een opmerkelijk voorstel, want het was VVD-minister Jorritsma die, dreigend met een kabinetscrisis, de tunnel door de strot van D66 en PvdA heeft geduwd. En het is Jorritsma die op dit moment op zoek is naar private investeerders die willen meebetalen aan die tunnel. ‘Ik heb medelijden met haar’, was het valse commentaar van minister De Boer op Jorritsma’s positie.

Drie jaar zijn de Spoorwegen nu zelfstandig. Populair zijn ze er niet mee geworden. De Tweede Kamer ergert zich aan de tariefsverhoging. Het personeel weigert te flexibiliseren. De klanten klagen over vertragingen. Een dezer dagen onthult minister Jorritsma de toekomst van het spoor. De NS worden een intercitybedrijf. Voor Lovers ligt de wereld open. ..LE OOIT GINGEN WE op stap met de familie Spoor. Later konden we aanschuiven bij ‘krantje croissantje’. En nu belooft de tv-reclame een knusse treincoupÇ waarin druk wordt gekletst, met koffie en een wafel. Zo willen we de trein graag zien: keurig, ordentelijk, een tikje burgerlijk ook. Een rustpunt tussen werk en thuis, of het begin en eind van een weekend weg. De spoorwegen zijn van ons. En het botst met elk gevoel voor traditie om de NS te verzelfstandigen, te privatiseren, op te splitsen en naar de beurs te brengen. Of is dat conservatisme en vals sentiment?

OOIT GINGEN WE op stap met de familie Spoor. Later konden we aanschuiven bij ‘krantje croissantje’. En nu belooft de tv-reclame een knusse treincoupé waarin druk wordt gekletst, met koffie en een wafel. Zo willen we de trein graag zien: keurig, ordentelijk, een tikje burgerlijk ook. Een rustpunt tussen werk en thuis, of het begin en eind van een weekend weg. De spoorwegen zijn van ons. En het botst met elk gevoel voor traditie om de NS te verzelfstandigen, te privatiseren, op te splitsen en naar de beurs te brengen. Of is dat conservatisme en vals sentiment?

We konden het vier jaar lang zien aankomen en nu is het dus zover: de verkiezingen gaan over asielzoekers. En waarom ook niet? In een democratie moet overal over kunnen worden gepraat - zelfs in verkiezingstijd. ‘Er moet paal en perk gesteld worden aan de opvang van asielzoekers’, en ‘Bijna niemand wordt het land uit gezet’, verklaarde het VVD-Kamerlid Rijpstra vorige week bij het kamerdebat over het asielbeleid.

Minister van Milieu zijn is eigenlijk een heel overzichtelijke klus. In 1989 is het eerste Nationale Milieubeleidsplan aangenomen en daarin zijn voor bijna alle milieukwesties doelen vastgesteld. Bijvoorbeeld voor verzuring is dat min 50 procent in 2000 en min 75 procent in 2010. Het enige wat de minister hoeft te doen is plannetjes bedenken hoe die doelstellingen te halen. Toen Margreeth de Boer in 1994 aantrad als minister van Milieu zei ze: ‘Ik kom niet met iets nieuws, ik ga doelen halen.’

Kwade tongen beweren dat de Turkse autoriteiten achter de Koerdische ‘exodus’ zitten, als een wraakactie voor hun afwijzing door de EU. De Turkse woede is er groot genoeg voor, de banden met de maffia zijn er, en bovenal is Turkije de Koerden liever kwijt dan rijk. Toch is het niet waarschijnlijk, omdat Turkije in het geheel niet zit te wachten op internationale aandacht voor de Koerdische kwestie, zoals de oorlog in zuidoost-Turkije eufemistisch heet.

Voor wie het is ontgaan: er zijn verkiezingen aan de gang voor waterschappen. Een paar miljoen mensen in Amsterdam en omgeving, op de Veluwe, in de Achterhoek en rond Amersfoort breken zich het hoofd over wie hun belangen het best kan vertegenwoordigen. Amsterdammers kunnen kiezen uit 44 kandidaten, die geportretteerd worden in het kandidatenboekje dat vorige week in de bus viel. Wordt het de streng kijkende drs. A.J.M. van Haaster, die gegrepen is door de geschiedenis van het turfsteken? Misschien Jan Wiegert Dulfer, in wiens handen de belangen van de hengelsporter veilig lijken? Of een politiek correcte keuze voor J.F. Hiwat, die het belangrijk vindt dat ook gekleurde Nederlanders een bijdrage leveren aan de waterkwaliteit?