Historicus Arie van Deursen maakte er geen geheim van liever in de zeventiende eeuw te zijn geboren. Langzaam trok de gereformeerde Groninger zich terug uit de niet-begrijpende wereld.

PHILIPS II, KONING van Spanje, grote delen van Zuid-Amerika en van het Nederland van vlak voor en tijdens de Tachtigjarige Oorlog, is door historici eeuwenlang stelselmatig genegeerd. Paradoxaal genoeg wordt dit na lezing van de eerste, zojuist verschenen, diepgaande studie over Philips enigszins begrijpelijk. Biograaf Henry Kamen is vastbesloten recht te doen aan een van de weinige Spaanse monarchen die ooit het wereldtoneel beheersten.

Lekkende kaartenbakken, kwijtgeraakt bewijsmateriaal, de affaire-Brinkman. De politie heeft tegenwoordig de handen vol aan zichzelf. In de slangenkuil: commissarissen, burgemeesters, korpschefs, korpsbeheerders en ministers. SINDS DE parlementaire enquête naar de opsporingsmethoden van de politie weten we hoe rechercheurs zelf de hand kunnen lichten met de wet. Sindsdien lijkt het politienieuws in de media ook een andere nadruk te hebben gekregen: als de criminaliteit een slag wordt toegebracht, interessant - maar vaker wordt melding gemaakt van wapenfeiten van de politie tegen de politie. Een lek in de kaartenbak (Rotterdam), vernietiging van bewijsmateriaal (Leiden) en nu dus de zaak-Brinkman (alweer Rotterdam), waarin een heel korps zijn nieuwbakken commissaris uitspuugt.

Zijn rol in de sterrenkunde mag inmiddels zijn uitgespeeld, het rolstoelende genie Stephen Hawking spreekt nog altijd tot de verbeelding. Op een recent symposium te Amsterdam over zwarte gaten en supersnaren was hij niet eens uitgenodigd. Hij liet zichzelf op de sprekerslijst zetten. Beleefde devotie was zijn deel. TEGEN HET HUIDIGE, ongeneeslijke getob over kennis en waarheid steekt de sterrenkunde af als een opgetogen kind. Waar wetenschappers wegkruipen in bescheidenheid en detailstudies, daar huppelen sterrenkundigen blij rond en beloven elkaar tijdens symposia de Allesomvattende, Unificerende Theorie. Ook op het symposium over zwarte gaten en ‘supersnaren’, onlangs in Amsterdam, ontbrak het zelfvertrouwen niet. ‘Over een paar jaar, dan is het zover’, verzekerde een van de sprekers.

Er is een territoriumstrijd gaande. De natuurorganisaties zijn grootgrondbezitter geworden. En de boeren hun horigen. Boer Jan-Jaap Jantjes: ‘Al vanaf de jaren zestig denken de natuurorganisaties het grootste gelijk van de wereld te hebben.’ VROEGER WAS Nijlande, gelegen in het midden van Drenthe, een boerendorp. Het was omgeven door kleine weilandjes waarop graan, maïs en koolzaad groeiden, en grasland waarop koeien graasden. Meer lieten de schrale zandgronden ook nauwelijks toe. Geen erg rijk gebied, in tegenstelling tot het hedendaagse Nijlande. In het dorp soezen vrijwel alle boerderijen in een door gipsen kabouters bevolkte tuin en vertonen verse voegnaden en vergrote ramen, een gedaanteverandering die wijst op bewoning door ‘burgermensen’.

‘Begrotingsdiscipline kent dit bedrijf niet.’ Wijze woorden van de Amsterdamse wethouder Ter Horst, vlak voordat een vernietigend rapport haar aanwees als een van de verantwoordelijken voor de rampzalige financiële positie van het Gemeentevervoerbedrijf. Het GVB was toen al jaren een apenrots bevolkt door interim-managers, waar corruptie en administratieve verdwijntrucs tot de bedrijfscultuur behoorden. Stelselmatig had het stedelijk bestuur ieder signaal genegeerd, zodat de tekorten konden oplopen tot circa een half miljard gulden.

Houbensteyn Groep mag dan Nederlands enige varkenshouder-van-de-toekomst zijn, op last van de regering ligt ook dit bedrijf plat. En als het aan de Dierenbescherming ligt, gaat het na de pest ook niet meer open: ‘We kunnen maar beter de weg van Denemarken inslaan.’ IJSSELSTEYN - De parkeerplaats is leeg en in het fietsenrek staat één fiets. Er hangt een spookachtige sereniteit over Porkhof. De woorden van Erik Houben galmen door de betegelde zalen. De lege vleeshaken, de glanzende ‘verbloedingsgeul’, de koelruimte die nog wel koel is maar ongevuld - voor hem begint het angstwekkend op een museum te lijken. ‘Wat hier gebeurt, is een ramp. We hebben bijna al onze vijfendertig werkenemers moeten ontslaan. Wekelijks slachtten we vierduizend varkens - dat lijkt nu wel geschiedenis. Hier wordt geld weggegooid, al zeven weken lang.’

In dezelfde week dat hij als juryvoorzitter van de Libris-prijs literair Nederland in de ban hield, wachtte politiek Nederland gespannen op de mededeling dat hij D66-lijsttrekker werd. Maar Wim Dik bedankte voor die eer. Jammer, want het had zo leuk kunnen worden. Alleen al omdat Felix Rottenberg zo'n pesthekel aan hem heeft. WIM DIK (58), topman van KPN, heeft bedankt voor het lijsttrekkerschap van D66. Hij voelde er ‘niets’ voor. Tot voor kort wilde hij nog ‘niets’ uitsluiten, maar met het aanzwellen van de geruchtenstroom begon het lijsttrekkerschap kennelijk een serieuze bedreiging te worden. Het is ook wat onoverzichtelijk bij D66 de laatste tijd. Het vacuüm in de top van de partij zuigt harder en harder, nu partijleider Van Mierlo heeft laten weten minister te willen blijven bij een eventueel vervolg van Paars. Er moet een opvolger komen en snel ook. Anders zou de eigenwijze Statenfractie van Zuid-Holland wel eens navolging kunnen krijgen. Daar werd luidkeels Wijers op het schild geheven, met de oproep aan partijgenoten in het land de keuze te steunen. Nota bene Wijers, die over het lijsttrekkerschap nog terughoudender was dan Dik.

We willen het niet weten, maar oud en steeds ouder worden we. De gefortuneerde seniorenmarkt lijkt te lonken, maar ondernemers willen er nog niet aan. Het pientere pookje zit ze nog altijd dwars. VLAK BIJ DE REMMENDE voorsprong ligt de vernietigende voorsprong. Automobielbouwer Daf besloot eens tot de bouw van een voertuig voor bejaarden. Een gebruiksvriendelijk ding moest het worden, niet te duur en met een karakteristiek uiterlijk. Voor dat laatste werd speciaal een Italiaanse ontwerper in de arm genomen. Resultaat was de Daffodil, een model dat nadrukkelijk afstand nam van iedere notie van snelheid en het kalmerende geluid voortbracht van een gemotoriseerde grasmaaier. De gebruiksvriendelijkheid sprak al uit de bijnaam: het ‘pientere pookje’.