Was het Nederlandse volk ooit echt anti- Duits? Het antwoord lijkt vanzelfsprekend: natuurlijk, tijdens de Tweede Wereldoorlog en in de periode daarna. Meteen na de bevrijding begon de triomfantelijke opmars van het opinie- onderzoek. Daarbij is vijftig jaar lang opvallend veel gevraagd wat de gewone mensen van de Duitsers vinden. Het jongste nummer van het maandblad Psychologie geeft er een uitvoerig overzicht van. En inderdaad, vlak na de oorlog hadden in Nederland negatieve uitlatingen over Duitsers de overhand; trouwens ook in Noorwegen, Engeland en Frankrijk (en in veel mindere mate in Italie).