Een ratjetoe van stijlen, seksistische en racistische elementen maakt het regisseren van Die Zauberflöte ingewikkeld. McBurney lost het op originele wijze op en dirigent Antonello Manacorda haalt het beste uit de musici.

Personages uit Die Zauberflöte zijn geschrapt, scènes omgegooid en koormuziek is ingevoegd in deze geslaagde productie van regisseur Joke Hoolboom en dirigent Niek Idelenburg. Het komt de duidelijkheid ten goede en verdiept.

Op 1 september loopt na dertig jaar dienst het contract af van Pierre Audi met De Nationale Opera. Maar Audi heeft als regisseur en artistiek leider nog vele internationale projecten op stapel staan. ‘Ik ben iemand die altijd op de grens van alle culturen is gaan zitten.’

De vaste kunstcritici van De Groene Amsterdammer selecteerden de meest in het oog springende cultuur van het nieuwe kunstseizoen. Tip 1: Il barbiere di Siviglia, de briljante en populaire opera buffa van Gioacchino Rossini uit 1816, bij De Nationale Opera.

‘Toneelverslaggever’, zo noemde hij zich het liefste. Maar hij was zoveel meer: theatercriticus, toneelhistoricus, docent aan de theaterschool, specialist in de geschiedenis van het regisseren, superdramaturg voor regisseurs als Johan Doesburg, Koos Terpstra, Dirk Tanghe. En vooral: inspirator van generaties toneelstudenten.

Het Utrechtsch Studenten Concert viert het 39ste lustrum met de opvoering van Thijl, de opera van Jan van Gilse (1881-1944). En niet alleen de muziek onder leiding van Bos Pollard is indrukwekkend, ook aan het decor en de kostuums is veel aandacht besteed.

Hij schreef prachtige liederen, maar leidde een liederlijk leven, de Renaissance-componist Carlo Gesualdo. De Warme Winkel en het Nederlands Kamerkoor maken de vraag hoe die twee tegenstellingen samen konden gaan in ‘Gesualdo’ voelbaar.

Bij Holland Festival vallen fictie en werkelijkheid meermaals samen. Bijvoorbeeld in Saigon, het weemoedige stuk van Caroline Guiela Nguyen en haar groep Les Hommes Approximatifs over Vietnamezen en Fransen die in 1956 uit Vietnam zijn gevlucht en nu samenklonteren in een goedkoop Vietnamees restaurant in Parijs. En bij het eveneens Franse Stadium van Mohamed El Khatib: een ontroerende en geestige voorstelling over een groep voetbalsupporters.

Het doorbreken van genres en stijlen tijdens Holland Festival 2018 pakt niet altijd goed uit, maar de videoinstallatie van Steve McQueen over de vrijwel vergeten zanger an activist Paul Robeson (1898-1976) maakt indruk.

Verwacht geen sprookjesachtige opera, want de Duitse regisseur Tobias Kratzer heeft Hoffmanns vertellingen van alle humor en romantiek ontdaan. Toch kan Offenbachs verhaal al die ernstige eenvoud wel verdragen.

De Amerikaanse regisseur Peter Sellars en de Griekse dirigent Teodor Currentzis hebben Mozarts laatste opera, La clemenza di Tito (hij schreef hem tegelijk met Die Zauberflöte in 1791) drastisch bewerkt. De recitatieven werden geschrapt en religieuze muziek van de componist werd aan de opera toegevoegd. Het resultaat is een zeldzaam ernstige, mooie, vergevingsgezinde opera.

In Euripides’ Trojaanse vrouwen worden de slavinnen een nieuw leven in gedwongen. Nu is er een Koreaanse bewerking met, volgens regisseur Ong Keng Sen, ‘een lichte vervreemding in de geest van Bertolt Brecht’.

Pierre Audi neemt afscheid als directeur van De Nationale Opera en koos als afscheidsvoorstellling de onbekende opera La morte d’Orfeo van Stefano Landi. Verduidelijkt het lot van de held Orpheus die wonderlijke keuze iets meer?

Verrassende producties bij het derde Opera Forward Festival: een meeslepende festivalhit uit Philadelphia, We Shall Not Be Moved, van componist Daniel Bernard Roumain, het vervreemdende Avventure di Anima e di Corpo van muziektheaterhuis Silbersee en het hoogtepunt: Das Floss der Medusa van de Duitse componist Hans Werner Henze.

Verbazingwekkend: naast de grote en dure operaproducties van De Nationale Opera in Amsterdam zijn er ondanks vermeende crises en reële bezuinigingen nog altijd talloze kleine en middelgrote operaproducties te zien. Zo zijn er nu minstens drie opera’s te horen van componisten die ten onrechte honderden jaren vergeten waren.