«Wat maakt dit leven de moeite waard?» vroeg VPRO’s Wim Kayzer aan 29 wetenschappers, filosofen en kunstenaars. De antwoorden vormden eerst de tv-serie «Van de schoonheid en de troost» en zijn nu door de geïnterviewden tot boek bewerkt. Volgens Patricia de Martelaere loopt er een wonderlijke lijn door de antwoorden van deze «grote geesten».

Het is oorlog. Wij lezen erover, wij zijn betrokken. Wij identificeren ons met de slachtoffers. Maar zijn wij daarmee ethisch? Kunnen wij niet zelf ooit dader worden? Het slot van een tweeluik over ethiek en engagement.

De mens kan plezier beleven aan agressie tegen dieren en tegen mensen. Hij is daarmee wellicht het enige perverse wezen. Of is dit genot gerechtvaardigd, net als esthetisch en culinair genot? Deel één van een tweeluik over ethiek. Zijn wij wel in orde?

TOEN AAN CONFUCIUS gevraagd werd waarmee hij zou beginnen mocht hij de opdracht krijgen een land te besturen, antwoordde hij kort en bondig: ‘Ik zou het taalgebruik verbeteren.’ Zijn toehoorders waren verbaasd. ‘Dat heeft toch niets met onze vraag te maken’, zeiden ze. ‘Waartoe dient de verbetering van het taalgebruik?’ De meester antwoordde: ‘Als het taalgebruik niet juist is, is dat wat gezegd wordt niet dat wat bedoeld wordt. En als dat wat gezegd wordt niet is wat men bedoelt, komen er geen werken tot stand. Komen de werken niet tot stand, dan gedijen de moraal en de kunst niet. Gedijen deze niet, dan is er geen juiste rechtspraak. Als er echter geen juiste rechtspraak is, weet de natie niet wat te doen (“waarheen hand en voet te zetten”). Dus dulde men geen willekeur in het woordgebruik. Dat is het waarop alles aankomt.’ Lijnrecht hiertegenover staan de openingsverzen van de beroemde Tao te Ching: ‘The Tao that can be told is not the eternal Tao/ The name that can be named is not the eternal name./ The nameless is the beginning of heaven and earth.’