De internationale gemeenschap had er destijds veel voor over gehad om Slobodam Milosevic te zien verdwijnen. Vandaag staat dat eindelijk te gebeuren, maar dan op een heel ironische manier. Ironisch omdat de dictator de belangrijke post van president van Servië heeft moeten inruilen voor een tweede-keuzebaan als president van de federatie. Nog ironischer is de omstandigheid dat Milosevic’ opvolger wel eens Cetnik-leider dr. Vojislav Seselj zou kunnen worden. Seselj schiet goed op met Zjirinovski en Le Pen, staat op de lijst van oorlogsmisdadigers, is gekant tegen Dayton en tegen elk vergelijk met de Kroaten, kortom, met hém als president komt het vredesproces op losse schroeven te staan. Daarbij is hij voor een harde aanpak van de Kosovaren en krijgt hij - als het feest doorgaat - de teugels in handen zodra de Kosovaren zich de zinloosheid van hun geweldloos verzet realiseren. En ten slotte zou in Montenegro na de tweede ronde van de verkiezingen Milo Dukanovic aan de macht kunnen komen, die autonomie voor Montenegro wil. Het getergde Servië staat moeilijke tijden te wachten, en met Seselj dreigt oververhitting in de hele nog steeds erg ontvlambare regio.

In het publieke debat dat in Vlaanderen woedt over de federalisering, verwijzen de partijen regelmatig naar Joegoslavie. Voor het rechtse Vlaams Blok is dat uiteengevallen land het bewijs dat het met multinationale staten onvermijdelijk slecht afloopt; hun tegenstanders zien er een waarschuwing in voor wat er kan gebeuren als multinationale staten uit elkaar worden gehaald. Het zal echter heus nog wel even duren voor Vlaamse en Waalse dorpen etnisch gezuiverd worden.

Historici op de Balkan, van om het even welke nationaliteit, hebben de gewoonte om zich bij de beschrijving van de diverse oorlogen waarin hun respectieve volkeren sinds de negentiende eeuw keer op keer verwikkeld zijn geweest, bitter af te vragen waarom de westerse ‘grootmachten’ niet of pas zo laat hebben ingegrepen. Wanneer dezelfde historici het vervolgens hebben over de vredesverdragen die na die oorlogen werden afgesloten, dan wordt die ‘grootmachten’ verweten dat ze de Balkan-volken voortdurend betuttelden in plaats van ze de kans te geven zelf hun problemen op te lossen. Het zal met de jongste Balkanoorlog en na de Vrede van Dayton niet anders gaan.

Met Milovan Djilas stierf de laatste van Tito’s naaste medewerkers. Djilas was Tito’s rechterhand in de partizanenstrijd tijdens de oorlogsjaren en zijn steun en toeverlaat tijdens het slopende conflict met Stalin in 1948. Maar dat was hij niet alleen. Hij was in de jaren vijftig ook Tito’s meest geduchte tegenstander, Joegoslaviës belangrijkste en intelligentste dissident. Toen Tito na de dood van Stalin de relaties met de Sovjetunie wilde normaliseren en daarvoor bereid bleek de koers van voorzichtige liberalisering - waarvan Djilas de architect was - op te geven, ging Dilas met Montenegrijnse koppigheid alleen verder.