Theïsten en atheïsten hebben de waarheid al. Agnosten nog niet, die wachten gelaten af. Een vierde groep is vurig op zoek. Pleidooi voor het iets-isme.

Dat president Bush de aanval op Irak ziet als een goddelijke missie, oogst in Europa weinig begrip. Europa staat een strikte scheiding van politiek en religie voor. Maar hoe vanzelfsprekend is dit Verlichtingsideaal?

Vorige week debatteerde de Tweede Kamer over het regeerakkoord. Een parlementair novum, maar de vele kritiekpunten van de oppositie werden door aanstaand premier Balkenende en VVD-fractievoorzitter Zalm geen moment in overweging genomen. Het stuk zit als vanouds stevig dichtgetimmerd. Op uitnodiging van De Groene Amsterdammer onderwierpen Thijs Wöltgens en Arnold Heertje het akkoord aan een nadere beschouwing. Over hoe Zalm zijn eigen beleid verloochende en hoe een eerlijke verdeling tot het verleden zal gaan behoren.

De SP heeft in haar nieuwe beginselprogramma de marxistische dogma’s overboord gegooid. PvdA’er Thijs Wöltgens bespreekt het vernieuwingsdocument.

Eenmaal gebeurd volgt de afhandeling van een Nederlandse kabinetscrisis de ijzeren logica van de Griekse tragedie. De vloek van de boze daad vergt de zoenoffergang naar de urnen van het stembriefje.

HET POLITIEKE fenomeen Paars heeft een januskop. Van de ene kant is Paars de bevestiging van het einde van de politiek. Paars(II wordt weer een nationaal kabinet dat de overbodigheid van middenpartijen als het CDA en D66 aantoont. De grote coalitiepartners hebben het midden al stevig bezet. De PvdA heeft de markt, de VVD haar sociaal geweten ontdekt.

Wanneer wist Wallage zeker dat er niets boven Groningen gaat? Een gok, maar dan moesten we even de band terugdraaien. De Kamer besteedt het vragenuurje aan een geruchtmakende Zembla-documentaire over de zogenaamde ‘muiterij’ op Justitie. Volgens Wallage - zo blijkt uit de documentaire - was de uitval van Wim Kok gebaseerd op nogal eenzijdige informatie. De uitspraken van de minister-president bezegelden het lot van Docters van Leeuwen. Wallage pleitte voor een vorm van rehabilitatie. Tijdens het vragenuurtje steekt partijleider Kok geen hand uit om de belaagde tweede man te ontzetten. Integendeel, zijn vrieskoude distantie kan Wallage alleen maar ervaren als een kerf over zijn ziel, zoals de NRC het omschrijft. Handelt zo een eerste man, die zijn secondant per se wil behouden?

Het beursvirus heeft Den Haag bereikt. We praten alleen maar over het verdelen van meevallers. De politieke vernieuwing leidt tot acuut geheugenverlies. En dat vormt de beste basis voor de herhaling van oude fouten. De meevallers worden weggegeven aan belastingverlichting en extra uitgaven, dat wordt nu vastgelegd. Jammer genoeg kan zelfs het meest doortimmerde regeerakkoord niet de realisatie van de meevallers garanderen.

De komst van Paars II heeft iets onvermijdelijks. Vandaar de berusting in de publieke reactie. Als zich een heuse crisis aankondigt, is er eerder sprake van ongeloof dan van ontwaken uit de lethargie.

Even tijd voor politiek met een kleine p. De p van persoonlijk. Persoonlijk verlangen de kamerleden naar het reces en de kandidaat-bewindslieden naar het koninklijk bordes. Formeren in vakantietijd is dé weg naar frustraties. Zelfs de beste verstandhouding tussen de onderhandelaars is niet opgewassen tegen de confrontatie met burgers die ongeremd genieten van voetbal en zon.

De kans dat het nieuwe paarse kabinet bij zijn installatie Oranje als voetbalkampioen kan ontvangen, is na dit weekend een stuk minder geworden. De kans dat Wim Kok met Hiddink vergeleken wordt, is daarentegen drastisch toegenomen. De sfeer is opperbest, het resultaat is nul-nul. Die uitslag is evenwichtig, geheel in de geest van de beoogde premier. Maar de PvdA was favoriet bij de kiezers. Zij beleven de draw met de VVD als een nederlaag.

De (in)formatie voltrekt zich in stilte. Als zij iets prijsgeeft, neemt de samenleving wraak. Zij beantwoordt de schaarse momenten van openbaarheid met een oorverdovend zwijgen. Buiten de kring van de direct betrokkenen wordt geen geluid van vreugde of afgrijzen vernomen. Waarom ook? De doorsnee-kiezer heeft in het stemhokje nauwelijks stilgestaan bij het belang van de promotie van staatssecretarissen tot onderministers, de onderbrenging van de politie bij Binnenlandse Zaken, de openstelling van het huwelijk voor niet-heteroseksuele relaties, de oprichting van een departement voor Communicatie of de instelling van een staatscommissie die het dualistisch gemeentebestuur onderzoekt. Geen wonder dat Hiddinks concept meer belangstelling krijgt dan de opstelling van Koks tweede team.

Hoe minder de onderhandelaars zeggen, des te meer is het uur van de fractievoorzitters gekomen. Een enkele keer valt het op. Bijvoorbeeld toen Klaas de Vries zijn eindrapport afleverde. ‘Onderhandelen zonder voorwaarden vooraf’, was een ruimhartige conclusie van de PvdA'er. D66 seinde de journalisten in. Natuurlijk had D66 eisen op tafel.

De komende vier jaar denken we op 5 mei niet aan de bevrijding maar aan het debat der lijsttrekkers. Voor het gemak heeft Maurice de Hond de pieken en dalen van de deelnemers grafisch vastgelegd. Deze nieuwigheid was op zichzelf al een hoogtepunt. Een onmisbare gids voor de zwevende kiezer. Paarse pieken waren pleidooien voor meer geld ten behoeve van extra zorg (Borst), exta politie (Bolkestein), een extraatje voor de minima (Kok), en een extraatje voor onderwijs (allen). Per ongeluk piekte Bolkestein nog met een voorstel tot lastenverzwaring: breng optiewinsten onder de inkomstenbelasting. Gelukkig tilde Kok de opties snel op een moreel niveau. Een praktische aanpak kreeg daardoor al gauw iets banaals.

De vaderlandse democratie is wel heel erg ver afgedwaald van haar Hellenistische oorsprong. Het gaat om de poppetjes en niet om de inhoud. Laat Aristoteles het niet horen! Die draait zich om in zijn graf als hij hoort dat Bolkestein liever een marxistische machtsovername wil dan zelf. ..LE NA DE RAADSVERKIEZINGEN leken welhaast alle partijen gewonnen te hebben. Getreurd werd alleen over de lage opkomst. Dat is een nader onderzoek waard, vond het ministerie van Binnenlandse Zaken. Daarmee nam de baas van dat departement, Hans Dijkstal, afstand van zijn politiek leider Bolkestein. De VVD-aanvoerder ligt niet wakker van de terugloop in de gang naar de stembus. De thuisblijvers zijn wellicht buitengewoon tevreden burgers. Je zou je haast ongerust gaan maken over een hoge opkomst. De onvrede moet dan wel erg groot zijn.