Recent onderzoek laat zien dat laagopgeleide Nederlanders zich steeds meer miskend voelen door de politiek. Het verzet tegen de culturele dominantie van hoogopgeleiden groeit. Wat kunnen politici hiervan leren?

Andreas Schleicher leidt het OESO-onderzoek naar de ontwikkeling van emotionele en sociale vaardigheden bij de jeugd. Simpele feitenkennis in het onderwijs, voorheen de snelste weg naar succes, voldoet niet meer.

Sinds de jaren zestig hebben Nederlanders massaal afscheid genomen van de kerk. Maar diezelfde kerk heeft onze manier van doen wel intensief beïnvloed. Waarom zouden we in deze tijd van nieuwe ideeën niet te rade gaan bij onze wortels?

De Belgische godsdienstfilosoof Dennis Vanden Auweele roept op tot eerherstel van enig pessimisme in het dagelijks leven. ‘Het eindeloos vastpakken van successen betekent uiteindelijk weinig.’

Met de secularisering verdwenen alle ideologieën, behalve die van het individualisme. Volgens Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau, komt die periode nu ten einde. ‘De ziel is niet weg.’

Dominee Ad van Nieuwpoort roept zijn kerk op om niet langer een gemeenschap van gelovigen te willen zijn en de bijbel niet langer als waarheid te presenteren, maar als diep-menselijke fictie.

Moslims leven in een klimaat van achterdocht. Sommigen radicaliseren, op zoek naar houvast. Abdel Rehman Malik wil cultuur gebruiken om gesprekken te voeren over de islam. ‘Dat wij nu steeds in verband worden gebracht met terrorisme en extremisme is een sociale ramp.’

De ‘hobby van babyboomers’ om godsdienst te bestempelen als ouderwets, is volgens religiewetenschapper Ernst van den Hemel achterhaald en heeft zelfs gevaarlijke kanten.

Het leven is zwaar, eenzaam en moeilijk, maar vermengd met genade, zegt de Amerikaanse schrijfster Marilynne Robinson. Zelfs Barack Obama weet zij met haar werk te raken.

Volgens Mark Lilla is dé vraag van dit moment of er verzoening mogelijk is tussen het christendom en de islam. En het antwoord moet worden gegeven door de moslims. Er is genoeg overlap tussen de twee godsdiensten. ‘Het probleem zit ’m in de regels van de seculiere samenleving.’

God is voor een groot deel verdwenen uit de moderne maatschappij. Sociaal-psycholoog Hans Boutellier vraagt zich af wat die secularisering ons gebracht heeft. Het is zaak ‘om elkaar te blijven aanspreken’.

Stephan Sanders schreef dat hij denkt dat hij gelovig is. Samen met Yvonne Zonderop gaat hij per brief op zoek naar wat die hang naar het religieuze nu eigenlijk is. ‘Ik wil alleen geloven als ik niet per se hoef te geloven.’

ICT-wetenschapper Arnold Smeulders opereert als vrije geest tussen academia en bedrijven overal ter wereld. Hij vreest niet dat de computer ons totale leven gaat overnemen. ‘De basiswaarden van de mensheid zullen veel sterker blijken.’

Rafaël Rozendaal maakt abstract werk dat eeuwen eerder of later ook zou aanspreken. Hij exposeert op internet. Een prima middel voor een kunstenaar die streeft naar oneindigheid.

Het Europees Parlement vindt dat Google te machtig is geworden nu het de Europese markt van zoekresultaten en online advertenties volledig domineert. Maar als we ons zorgen moeten maken, dan toch vooral om de impact die Google ambieert op ons aller leven. Het bedrijf investeert 62 miljard dollar in biotechnologie, robotica en kunstmatige intelligentie.